Je hebt vast weleens ’s avonds je telefoon gepakt om een foto te maken, om er vervolgens achter te komen dat-ie nogal tegenvalt. Het plaatje is hartstikke korrelig en alle diepte lijkt verdwenen. Geen paniek, het ligt niet aan je telefoon. Dat er veel ruis op de foto is te zien, heeft alles te maken met de ISO-waarde. In dit artikel leg ik je uit wat de ISO-waarde is en geef ik tips hoe je die in je voordeel kunt gebruiken.
Wat is de ISO-waarde?
Fotografie draait om licht. En aan de hand van drie instellingen die gezamenlijk de belichtingsdriehoek worden genoemd – de sluitertijd, het diafragma en de ISO-waarde – kun jij dat licht als fotograaf naar je hand zetten om de perfecte foto te schieten.
De ISO-waarde bepaalt de lichtgevoeligheid van de sensor in je camera. Hoe lager de ISO-waarde, ook wel filmgevoeligheid genoemd, hoe minder gevoelig de sensor is voor het licht. Stel je dus een lage ISO-waarde in, dan zul je meer licht nodig hebben om een goed belichte foto te schieten dan bij een hoge ISO-waarde. Wat is dan een lage ISO-waarde? De meeste camera’s beginnen bij een ISO-waarde van 50 of 100 en lopen in stappen op tot 6400, 25.600 of zelfs 204.800, afhankelijk van het model camera.
De ISO-waarde en ruis
Nu hoor ik je denken: kun je de ISO-waarde dan niet het beste altijd zo hoog mogelijk zetten? Hoe gevoeliger voor licht, hoe beter, toch? Het antwoord is simpel: nee. Dat heeft te maken met een bijeffect van hoge ISO-waarden: ruis.
Ruis ontstaat doordat de sensor van je camera bij een hogere lichtgevoeligheid (dus hogere ISO-waarde) harder moet werken (terwijl de rekencapaciteit hetzelfde blijft) en daardoor sneller foutjes maakt. Die foutjes vertalen zich naar ruis in je foto. Die ruis of korrel kan ervoor zorgen dat het beeld wat minder scherp lijkt en dat er minder diepte in te zien is, en dat wil je natuurlijk niet.
Dat is ook precies wat er gebeurt met die foto die je ’s avonds met je telefoon schiet: om voldoende licht in het donker te kunnen vangen, kiest je telefoon voor een enorm hoge ISO-waarde. Het uitgangspunt zou daarom moeten zijn: hou de ISO altijd zo laag mogelijk.
Extra ISO-tips
- Wordt de foto te donker als je een lage ISO-waarde instelt? Probeer dan te fotograferen met een wat langere sluitertijd of wijder diafragma, om het gebrek aan licht te compenseren. Dit veranderen bij de instellingen van je camera en sommige telefoons.
- Is het écht heel donker en ontkom je niet aan een hoge ISO-waarde? Bij het nabewerken (bijvoorbeeld met programma’s als Adobe Photoshop of Lightroom, of Snapseed) kun je de ruis kunstmatig terugschroeven.
- Helaas, de ideale ISO-waarde bestaat niet. En ook een acceptabele bovengrens voordat de ruis storend wordt, zal per camera verschillen. De beste manier om daar voor jouw camera achter te komen, is dan ook simpel: proberen, proberen, proberen.
Lees ook: Hoe zorg je voor een goede compositie in een foto?
