Arbeiders die werkten aan de bouw van een nieuw honkbalstadion in Managua, de hoofdstad van Nicaragua, konden niet vermoeden dat ze in de grond die ze uitgroeven de overblijfselen zouden vinden van een duizend jaar oude samenleving van vóór de tijd van de Spaanse conquistadores.

De uitgestrekte begraafplaats met menselijke beenderen en grote grafurnen werd in het westen van Managua gevonden door werknemers van ENATREL (Empresa Nacional de Transmisión Eléctrica), die bezig waren een greppel te graven voor een onderstation voor de elektriciteitsvoorziening van het nieuwe stadion.

Tot dusver zijn ruim dertig precolumbiaanse urnen met daarin menselijke resten gevonden. Veel urnen zijn versierd met doden- en dierenmaskers.

Medewerkers van de afdeling archeologie van het Instituto Nicaragüense de Cultura (INC) vertelden de plaatselijke pers dat de vondsten uit de tijd tussen 800 en 1350 na Chr. stammen, oftewel de Sapoá-periode in Nicaragua.

Door onderzoek te doen naar de begrafenisrituelen van de oude volken van Nicaragua kunnen archeologen zich een beeld vormen van het dagelijks leven in culturen die nog niet door de Europese kolonisatie waren beïnvloed.

Chris Fisher, een National Geographic-onderzoeker die expedities naar het buurland Honduras heeft geleid, zei dat ‘deze ontdekking getuigt van de verbluffende culturele diversiteit en rijkdom van dit belangrijke en nog te weinig bestudeerde gebied in Amerika’.

In een interview met de krant Prensa Libre verklaarde een woordvoerder van het INC dat de ontdekking archeologen zal helpen bij ‘het redden van de culturele identiteit van de oude bewoners van Managua’.

Voorwerpen uit ongeveer dezelfde periode zijn gevonden in steden ten zuiden en oosten van Managua.

Archeologen denken dat het Managuameer in de buurt van de stad mogelijk een centrum vormde voor plaatselijke stammen die in deze regio visten en jaagden.

Verloren steden

Toen de Spanjaarden begin zestiende eeuw in Nicaragua arriveerden, beschreven ze drie verschillende stammen, elk met zijn eigen gebruiken en taal. Maar veel van de inheemse bewoners bezweken al snel aan infectieziekten.

Terwijl we veel weten over precolumbiaanse beschavingen als die van de Maya’s in het zuiden van het huidige Mexico en van de Inca’s aan de westkust van Zuid-Amerika, is veel minder bekend over de inheemse culturen van Midden-Amerika.

In een e-mail aan National Geographic verklaarde INC-directeur Ivonne Miranda Tapia dat de vondsten volgens de onderzoekers kunnen wijzen op de plaatselijke Chorotega-stam. De Chorotega waren een machtige, semidemocratische stam die de Mangue-taal sprak en zijn stamhoofden koos. Aangenomen wordt dat de stam vanuit de huidige Mexicaanse deelstaat Chiapas naar het zuiden migreerde.

In een gesprek met de plaatselijke krant El Nuevo Diario zei Tapia dat het de eerste keer was dat een begraafplaats van deze dichtheid op één plek was gevonden.

Volgens Miranda werden de doden eerst begraven totdat de lichamen waren ontbonden. De overgebleven beenderen werden vervolgens in urnen of andere aardewerken houders geplaatst.

“Sommige van deze [urnen] waren hergebruikt of waren oorspronkelijk voor andere doeleinden bestemd en werden uiteindelijk gebruikt om familieleden bij te zetten,” aldus Miranda in El Nuevo Diario. (Vertaald uit het Spaans.)

Bij eerdere vondsten uit dezelfde periode, beschreven door het Museo de Arte y Arqueología precolombina van Nicaragua, waren de schedels direct naast de urnen geplaats, wat erop kan wijzen dat de hoofden als trofeeën werden gebruikt.

De begraafplaats werd ontdekt in een dunbevolkte wijk van Managua. Pas in de jaren negentig van de vorige eeuw begon de stad zich naar deze regio uit te breiden en ook in andere, recent ontwikkelde wijken zijn sporen van de oorspronkelijke inheemse bevolking gevonden.

Volgens plaatselijke kranten zijn de resten overgebracht naar het Palacio Nacional de Cultura, waar ze laboratoriumtesten zullen ondergaan.

De bouw van het geplande honkbalstadion op de vindplaats gaat verder.

Dit artikel is bijgewerkt om verklaringen van het Instituto Nacional de Cultura (INC) in Nicaragua te kunnen opnemen.