Dit verhaal verscheen in de 2e editie van National Geographic Magazine 2021
Veel van Sasha Maslovs mooiste jeugdherinneringen gaan terug naar de treinreizen die hij maakte. Vanuit het raam keek hij naar de flatgebouwen, de winkels en de auto’s die op de trein wachtten. En om de zoveel tijd zag hij een wachtershuisje met een vrouw met een gele vlag.
De ‘dames van de trein’, zoals ze in Oekraïne worden genoemd, zijn in het land een culturele traditie die zo oud is als het reizen per trein. Ze staan bij niet-automatische spoorovergangen en dienen de conducteur van een naderende trein op tijd een vlagsignaal te geven. Een opgevouwen gele vlag betekent dat de overgang vrij is. Een opengevouwen vlag wil zeggen dat de trein voorzichtig mag doorrijden. Een rode vlag wordt soms voorafgegaan door een lichtkogel: bereid je voor op een mogelijke botsing met een obstakel.
Het leven van de baanwachters is de laatste tijd veranderd. Het zijn niet meer alleen vrouwen, en de Oekraïense spoorwegmaatschappij Ukrzaliznytsia wil meer jongeren werven voor deze onaantrekkelijke maar stabiele overheidsbaan. In een wereld van hogesnelheidstreinen en automatische overgangen zijn de baanwachters nu vooral tijd kwijt met het dirigeren van automobilisten. ‘Oekraïners houden niet van regels,’ zegt Maslov. ‘Zonder bewaker hollen mensen zo achter de trein aan.’
De dames leiden soms een kluizenaarsbestaan. Tussen de trein door verzorgen ze de tuin en doen ze het papierwerk. In één huisje zag Maslov een boekje waarin een wachter de kentekenplaten had genoteerd van auto’s die de slagbomen hadden omzeild. Ze had de lijst naar de politie gestuurd.
