Maak kennis met de man die 32 jaar alleen op een eiland woonde

Ruim een jaar geleden, toen de hele wereldbevolking in isolatie ging om de verspreiding van het coronavirus tegen te gaan, bleef Mauro Morandi waar hij was. Het was voor hem niet nodig om te verkassen, omdat hij de afgelopen dertig jaar al vrijwillig in isolatie doorbracht.

In 1989 spoelde hij met een uitgevallen motor en losgeslagen anker met zijn catamaran aan op de kust van het eiland Budelli, dat tussen Sardinië en Corsica ligt. Het toeval wilde dat de wachter van het eiland net met pensioen ging, dus Morandi kon tot zijn geluk zijn boot verkopen en aan een nieuwe baan beginnen.

Hij kwam bekend te staan als de Italiaanse Robinson Crusoe, en was 32 jaar lang de enige bewoner en bewaker van het eiland. Nu moet hij, na tientallen jaren een van de mooiste eilanden van Italië te hebben beschermd, zijn post opgeven, onder druk van autoriteiten die al jaren willen dat hij vertrekt.

De veranda van Morandi baadt in het zonlicht. Hier zit hij graag te eten en te lezen in de zomer.

Parco Nazionale dell’Arcipelago di La Maddalena bestaat uit zeven eilanden. Budelli wordt als de mooiste beschouwd, vanwege het Spiaggia Rosa, oftewel het Roze strand. Het zand dankt zijn bijzondere kleur aan microscopisch kleine stukjes koraal en schelpen, die door de branding langzaam tot poeder zijn vermalen.

Begin jaren negentig werd Spiaggia Rosa door de Italiaanse overheid uitgeroepen tot een plek van ‘grote natuurwaarde’. Het strand werd gesloten om het kwetsbare ecosysteem te beschermen. Slechts enkele gedeelten bleven toegankelijk voor bezoekers en het eiland werd van een bestemming voor duizenden mensen al snel de bestemming van slechts één persoon.

Na een drie jaar durende juridische strijd tussen een Nieuw-Zeelandse ondernemer en de Italiaanse regering over het bezit van het eiland besliste een rechtbank in 2016 dat Budelli bij het nationale park hoorde. In datzelfde jaar kreeg Morandi van het park te horen dat hij niet op het eiland mocht wonen. Er kwam een publieksactie op gang. Een petitie tegen zijn verwijdering van het eiland werd 18.000 keer ondertekend, waardoor lokale politici onder druk werden gezet om zijn uitzetting voor onbepaalde tijd uit te stellen.

Maar op 25 april 2021 liet Morandi zijn volgers op Facebook weten dat hij had besloten om aan het eind van de maand te vertrekken, nadat het parkbestuur hem verschillende keren had gedreigd hem daar desnoods toe te dwingen.

‘Het is en was mijn hoop dat ik hier zou sterven en zou worden gecremeerd, en dat mijn as door de wind zou worden meegenomen,’ aldus de inmiddels 81-jarige Morandi. Hij gelooft dat al het leven uiteindelijk naar en in de aarde terugkeert - dat we allemaal onderdeel uitmaken van dezelfde energie. Die overtuiging was de drijfveer voor Morandi om ook zonder vergoeding op het eiland te blijven. Dit idee, dat het universum één ondeelbaar, eeuwig veranderend levend organisme is, stond bij de stoïcijnen uit het oude Griekenland bekend als sympatheia.

Morandi is mensenschuw, maar was een fanatieke beschermer van de natuur van Budelli en gaf in de zomer voorlichting aan bezoekers over het ecosysteem en het behoud ervan.

‘Ik ben geen botanicus of bioloog,’ zegt Morandi. ‘Ja, ik ken de namen van planten en dieren, maar mijn taak is iets heel anders. Zorgen voor planten is een techniek. Ik probeer mensen te laten inzien waarom die plant moet bestaan.’

Volgens Morandi moeten mensen schoonheid leren zien om te zorgen dat ze de aarde niet uitputten. ‘Ik zou mensen willen leren dat je moet proberen schoonheid niet te bekijken, maar om die te voelen met je ogen dicht,’ vertelt hij.

Winters op Budelli zijn prachtig en eenzaam. Morandi bracht lange perioden - van langer dan twintig dagen - door zonder contact met andere mensen. Die kwam hij door dankzij de introspectie die dit mogelijk maakte; hij zit vaak op het strand waar alleen het geluid van de wind en de golven de stilte doorbreekt.

‘Dit is een soort gevangenis,’ stelt hij. ‘Maar wel een waar ik zelf voor heb gekozen.’

Morandi doodde de tijd met creatieve activiteiten. Hij maakte beeldjes van jeneverbeshout en ontdekte gezichten in hun kronkelige vormen. Hij las veel en mediteerde over de wijsheden van Griekse filosofen en literaire genieën. Hij nam foto's van het eiland, waarbij hij zich verwonderde over de veranderingen die er optraden van uur tot uur en van seizoen op seizoen.

Morandi verzamelt stronken van jeneverbesstruiken en maakt daar beelden van. Die verkoopt hij aan toeristen; het geld doneert hij aan internationale goede doelen. Hoewel zijn leven zich afspeelt op een klein stukje aarde, is hij zich bewust van de rest van de wereld.

In de tijd dat hij op het eiland leefde, is Morandi naar eigen zeggen nooit ziek geworden, dankzij zijn ‘goede genen’.

Dat is niet ongebruikelijk voor mensen die lange perioden alleen zijn. Wetenschappers beweren al langer dat eenzaamheid creativiteit voortbrengt. Ze wijzen daarvoor naar generaties van kunstenaars, dichters en filosofen die hun belangrijkste werk afgezonderd van de samenleving produceerden.

Maar dat geldt mogelijk niet voor iedereen. ‘Eenzaamheid kan stress opleveren voor mensen uit technologisch geavanceerde samenlevingen die hebben geleerd dat ze moeten zien te voorkomen dat ze alleen zijn,’ schrijft Pete Suedfeld in Loneliness: A Sourcebook of Current Theory, Research and Therapy. Toch zijn er overal ter wereld allerlei seculiere en religieuze culturen waarin eenzaamheid wordt vereerd en opgezocht.

De ondergaande zon tekent het silhouet van Morandi. Het invallen van de avond is zijn favoriete tijd van de dag, het moment waarop de wereld stil lijkt te worden. ‘Wij denken dat we supermensen zijn, en goddelijke schepsels, maar in werkelijkheid stellen we in mijn ogen niets voor,’ zegt hij. ‘Wij moeten ons aan de natuur aanpassen.’

Toen er uiteindelijk wifi op het zo goed als onbewoonde eiland was, maakte Morandi daar gebruik van en begon hij via sociale media beelden van zijn geliefde stukje paradijs met de wereld te delen. Door gebruik te maken van deze nieuwe communicatievorm doet hij een concessie met het oog op een groter doel: zorgen dat mensen zich verbonden voelen met de natuur door ze kennis te laten maken met de schoonheid ervan. Morandi hoopt dat dit ertoe leidt dat mensen waar ze ook zijn voor de aarde zullen zorgen.

‘Liefde is een absoluut gevolg van schoonheid, en andersom,’ aldus Morandi. ‘Als je heel veel van iemand houdt, dan is die persoon in jouw ogen mooi, maar niet omdat hij of zij nou per se fysieke schoonheid bezit... je voelt met die persoon mee, je bent een deel van hem of haar geworden en hij of zij van jou. Dat is hetzelfde met natuur.’

Michele Ardu is fotograaf en woont in Londen. Volg hem op Instagram.

De eerste Engelse publicatie van dit verhaal vond plaats op 24 juli 2017. Het artikel werd op 27 april 2021 bijgewerkt.

Dit artikel werd oorspronkelijk in het Engels gepubliceerd op NationalGeographic.com