De beste ruimtefoto’s van de maand juni

Op 25 juni raasde een Falcon Heavy-raket van SpaceX door de ochtendhemel boven Cape Canaveral in Florida. Tot de vracht die hij meevoerde – de STP-2-missie van het Amerikaanse Pentagon – behoorden NASA-satellieten, een experimenteel zonnezeil en de gecremeerde resten van ruim 150 mensen.

Op deze opname zijn de stofwolken en stromende magneetvelden te zien die Sagittarius A* – het superzware zwarte gat in het centrum van de Melkweg – omringen. De gegevens over de magneetvelden zijn gepresenteerd op de vergadering van de American Astronomical Society van juni 2019 en werden verzameld door SOFIA, een NASA-telescoop die in een aangepaste Boeing 747 is ondergebracht.

Hoewel het NASA-ruimtevaartuig Mars 2020 zelf geen ruimtepak nodig zal hebben, zal het enkele stukken ondergoed voor astronauten naar de Rode Planeet meenemen. Tijdens de kalibratie van zijn SHERLOC-instrument zullen vijf stalen van materiaal voor ruimtepakken – de eerste die naar Mars zijn gebracht – worden getest om uit te zoeken hoe ze de omstandigheden op de Rode Planeet zullen doorstaan.

Het blijkt dat de Rode Planeet soms ook last heeft van blauwe plekken: deze nieuwe opname in valse kleuren van NASA’s Mars Reconnaissance Orbiter toont een relatief jonge inslagkrater op Mars. Wetenschappers schatten dat de inslag ergens tussen september 2016 en februari 2019 heeft plaatsgevonden.

Op de ochtend van 22 juni namen astronauten aan boord van het International Space Station deze foto van Raikoke, een afgelegen vulkaan op de Koerileneilanden in de noordelijke Stille Oceaan. Bij de uitbarsting werden stof en gas hoog de atmosfeer in geblazen, waardoor dit verbluffende tafereel ontstond.

In de La Silla-sterrenwacht van het European Southern Observatory staat de Swedish-ESO-Submillimetre Telescope (SEST) onder de adembenemende Chileense nachthemel. De telescoop is inmiddels afgedankt, maar toen hij in 1987 in gebruik werd genomen, was hij de enige van zijn aard op het zuidelijk halfrond.

Afhankelijk van de gebruikte golflengte kun je verschillende kenmerken van het Draaikolkstelsel (M51a) zien. De opname geheel links werd vastgelegd door het Kitt Peak National Observatory en toont aders van stof in zichtbaar licht. De beide rechteropnamen werden gemaakt door de NASA-ruimtetelescoop Spitzer en tonen de aders in helder infrarood. De tweede opname van links laat het sterrenstelsel zien in een combinatie van infrarood en zichtbaar licht.

Op 13 juni installeerden technici van het Jet Propulsion Laboratory van de NASA de wielen aan de rechterzijde van de rover Mars 2020.

Sinds 8 juni heeft een reusachtige natuurbrand ten oosten van Phoenix, Arizona, grote stukken vegetatie in de as gelegd. Brandweerlieden hebben geprobeerd het vuur in te dammen door de vegetatie vanuit de lucht met brandvertragend materiaal te bestoken. De rode strepen die door het materiaal worden gevormd, zijn te zien op deze opname van de ESA-satelliet Copernicus Sentinel-2.

Dit fotomozaïek in verbeterde kleuren toont Daphnis, een van de maantjes die in een omloopbaan binnen het ringenstelsel van Saturnus om de gasreus draaien. Aan de rand van een hiaat in de ring werpt het maantje drie golven op. De opname is onderdeel van een collectie foto’s die door het NASA-ruimtevaartuig Cassini (dat is vernietigd) werden gemaakt en details van de ringen tonen. De collectie werd op 14 juni gepubliceerd in het tijdschrift Science.

Deze roze klodder is geen stuk kauwgum maar de reusachtige Coma-cluster van sterrenstelsels. Uit nieuwe gegevens van de NASA-röntgentelescoop Chandra blijkt dat het hete gas van de cluster in tegenstelling tot kauwgum niet erg ‘plakkerig’ is. De resultaten werden op 17 juni gepubliceerd in het tijdschrift Nature Astronomy.

Op 19 juni registreerde de Mars-rover Curiosity van de NASA een piek in het methaangehalte van de plaatselijke atmosfeer van 21 delen per miljard, het hoogste niveau dat tot nu is waargenomen. Astrobiologen zijn gefascineerd door de kortstondige gasmeting, want op aarde komt methaan vrij bij niet-levende processen én wordt het geproduceerd door levende wezens. Maar de methaanpiek was al even snel weer verdwenen als hij was opgetreden.