De beste manier om de schilderachtige landschappen van Noord-Holland te verkennen is per fiets, en ook de wandelaar komt niets te kort. Prachtige routes leiden bezoekers langs de oevers van vergeten rivieren, over de dijken die de bewoners beschermen en naar de molens die verhalen fluisteren over de geschiedenis en toekomst van het landschap.
Langs de oevers van het Oer-IJ
Het landschap tussen Zaanstad, Velsen en Alkmaar is gevormd door het Oer-IJ, een voormalige zijtak van de Rijn. Na de laatste ijstijd ontstond hier een ruig waddengebied met uitgestrekte zandwallen en moerassig hoogveen. Zodra een stuk grond droogviel werd dit direct benut. Zo zette de mens het landschap geleidelijk naar zijn hand. Het resultaat: een dynamisch groen landschap vol kreekruggen, waterlopen, veenweides en eeuwenoude dijken.
Verschillende fietsroutes bieden een kans om dit bijzondere gebied te beleven. De e-bike-fietsroute ‘Langs de Oevers van het Oer-IJ’ loopt van Castricum via Velsen naar Amsterdam en terug. Deze tocht combineert de kust, het binnenduingebied, het krekenstelsel en de polders. De nieuwe route ‘Crommenije en De Stelling van Amsterdam’ loopt langs het Alkmaarder- en Uitgeestermeer. Dit is de enige grote ‘veenstroom’ die niet door mensen werd ingepolderd en drooggemaakt. De grote plas ontstond door erosie en is nu een aardkundig monument.
Over de Markermeerdijken langs de waterwolf
Als een beschermend lint scheiden de Markermeerdijken het weidse water van het lagergelegen land. Ruim een miljoen inwoners van Noord-Holland houden hun voeten droog dankzij deze kilometerslange dijken. Maar ook grutto’s, rietvoorns en dotterbloemen voelen zich thuis in deze streek vol groen en water. Ervaar al fietsend de kracht van dit landschap en leer over de geschiedenis van het gebied.
Naast de dijken is het landschap tussen Hoorn en Amsterdam rijk aan slootjes, plassen en verhalen uit het verleden. De ‘waterwolf’ lag altijd op de loer, overstromingen door het water dat altijd aan de dijk knabbelde konden grote gevolgen hebben. In Etersheim weten ze hier alles van. In het gloednieuwe mini-museum vertellen archeologische vondsten de bewogen watergeschiedenis van deze plek.
Naar fluisterende molens
Wie zich een oer-Hollands landschap voorstelt, zal daarin zeker een molen zien. Al eeuwenlang zijn ze niet weg te denken uit de Nederlandse cultuurhistorie. De molens hielpen bij de vorming van het polderlandschap, drukten een stempel op de horizon van het platteland en worden tegenwoordig zelfs erkend als werelderfgoed.
In Noord-Holland heeft zich een ‘Geheim Genootschap van Fluisterende Molens’ gevormd. Hier vertellen de molens zelf verhalen over de geschiedenis, het heden en de toekomst van het landschap. Ze dagen je uit om te komen kijken. Presentator en columnist Roos Schlikker ging die uitdaging aan en maakte een fietstocht langs 22 molens, die zijn verdeeld over zeven routes. Ze ontdekte de connectie van Rembrandt van Rijn met Sloten, bezocht de enige windpapiermolen ter wereld, leerde een nieuw recept en ging op zoek naar de schat van het verdronken dorp Etersheim. Een podcastserie over haar belevenissen en de audiofietsroutes van de tocht zijn hier te vinden.
Geïnspireerd geraakt door de wonderlijke verhalen over het Nederlandse landschap? Doe mee, laat anderen zien hoe jíj een ode brengt aan het landschap en deel je post met de rest van Nederland met de hashtag #odeaanhetlandschap.
