Je hoeft niet heel hard je best te doen om een influencer tegen te komen op social media die claimt dat haar hormonen uit balans waren – een balans die hersteld moet worden. Sommige influencers beloven dat het eten van een rauwe wortelsalade helpt bij overtollig oestrogeen; andere claimen dat het wachten met koffie drinken tot na het ontbijt van alles kan oplossen, van pijnlijke ongesteldheden tot haarverlies. Het klinkt te mooi om waar te zijn, en meestal is het dat ook – vaak zijn deze oplossingen niet wetenschappelijk onderbouwd.

De rol van hormonen

‘Hormonen verwijzen naar een categorie eiwitten die signalen door het hele lichaam sturen,’ zegt Marilyn Tan, een endocrinoloog en professor bij Stanford Medicine. Er zijn meer dan vijftig verschillende hormonen geïdentificeerd in het menselijk lichaam, die grotendeels geproduceerd worden door klieren zoals de schildklier, alvleesklier, eierstokken, teelballen, bijnieren en hypofyse.

‘Hormonen hebben veel functies, zoals groei, stofwisseling, voortplanting en stemming, maar hun overkoepelende rol is het coördineren van de stofwisseling in orgaansystemen,’ legt Anne Cappola uit. Ze is professor endocrinologie, diabetes en stofwisseling aan de University of Pennsylvania School of Medicine. ‘Ze brengen boodschappen via de bloedbaan naar verschillende organen en weefsels om te vertellen hoe die moeten functioneren. Dit complexe netwerk van klieren en organen staat bekend als het endocriene systeem.’

Verstoorde hormoonbalans

Soms leiden veranderingen in je hormoonconcentraties tot lichamelijke symptomen. Vooral geslachtshormonen schommelen als een vrouw door verschillende fasen van haar levenscyclus gaat – van de puberteit tot de menopauze. Deze hormonale veranderingen kunnen zorgen voor symptomen zoals stemmingswisselingen, gewichtsschommelingen, veranderingen in libido en opvliegers.

Endocriene aandoeningen die worden veroorzaakt door een verstoorde hormoonbalans, zoals diabetes, schildklieraandoeningen (hypothyreoïdie en hyperthyreoïdie) en polycysteus ovariumsyndroom (PCOS), moeten door een arts worden gediagnosticeerd. En: volgens Cappola komen subtiele endocriene afwijkingen niet zo vaak voor als het lijkt op social media.

Bijnieruitputting

Scroll door TikTok en je hoort hoe acne, vermoeidheid en gewichtstoename veroorzaakt zouden worden door een verstoorde hormoonbalans. Online wordt dit ‘bijnieruitputting’ genoemd, maar of dit daadwerkelijk komt door een hormonale disbalans – daar zijn experts sceptisch over. ‘Er moet veel gebeuren voordat je bijnieren niet goed werken,’ zegt Cappola. ‘Je hebt twee bijnieren. Je hebt er minder dan één nodig om te functioneren.’

Hetzelfde geldt voor de schildklier: Cappola zegt dat je maar ongeveer 20 procent van een normale schildklier nodig hebt om volledig te functioneren. Hoewel het mogelijk is dat hormonen een rol spelen bij deze symptomen, kunnen ze ook te maken hebben met slaap, stress, voeding en lichaamsbeweging. Voor het idee dat je hormonen via een dieet weer in balans brengt, is volgens Cappola niet veel bewijs. Het mooie van hormonen, zegt ze, is dat ze er juist zijn om de balans te herstellen. ‘Als er iets mis is, compenseren ze dat, passen ze zich aan en reguleren ze,’ legt ze uit.

Denk bijvoorbeeld aan insuline, een hormoon dat door de alvleesklier wordt afgegeven om suiker te verwerken zodat je lichaam het kan gebruiken voor energie. Als er te veel glucose in je bloedstroom zit door wat je hebt gegeten, geeft insuline je lichaam de opdracht om het overschot op te slaan in je lever en te bewaren voor later, tot de glucosespiegel daalt.

Wanneer ga je naar een arts?

Vermoed je toch dat er iets mis is? Cappola stelt voor een lijst te maken van de symptomen – zonder het internet te raadplegen – en na te denken over wat er nog meer aan de hand is dat deze symptomen kan veroorzaken. Ga vooral geen drastische veranderingen doorvoeren zonder gegronde reden. Bij twijfel kan een bezoek aan de huisarts geen kwaad.

Natuurlijk zijn niet alle adviezen die circuleren op TikTok, zoals het letten op je slaapritme en eten van een gebalanceerd dieet, zijn slecht – maar dit zijn geen magische oplossingen voor hormoonproblemen.