Het brein reageert op verschillende impulsen door hormonen te produceren. Deze chemische boodschappers reizen via het bloed naar verschillende delen van het lichaam, waar ze functies en gevoelens activeren. De hormonen dopamine, serotonine, endorfine en oxytocine staan bekend als de gelukshormonen.

Begrijpen hoe deze chemische stofjes op natuurlijke wijze worden geactiveerd, kan erg nuttig zijn. Dit is hoe je zelf de aanmaak van elk van de gelukshormonen kan uitlokken – en wat dat met je doet.

Beloon jezelf met dopamine

Uit onderzoek blijkt dat dopamine in de eerste plaats fungeert als beloningssysteem voor het brein. De aanmaak van dopamine kan worden gestimuleerd op allerlei manieren, bijvoorbeeld door toe te geven aan trek in bijvoorbeeld chocolade, een taak af te maken, een stukje te joggen of jezelf te verwennen met een warme douche. De afgifte van dopamine zorgt voor een gevoel van blijdschap en een verlangen de activiteit of het voedsel opnieuw te proberen.

Het gebruik van sommige drugs en alcohol kan ook een golf van dopamine veroorzaken en leiden tot een gevoel van euforie. ‘Maar herhaald gebruik van deze middelen kan leiden tot een langdurig dopaminetekort, vergelijkbaar met klinische depressie,’ zegt Anna Lembke, arts en professor psychiatrie aan de Stanford University School of Medicine. Daarom is het beter om de afgifte van het hormoon op natuurlijke wijze te stimuleren, bijvoorbeeld door beweging. ‘Op die manier stijgen de dopamineniveaus geleidelijk en blijven ze ook na de activiteit nog lange tijd verhoogd.’

Stabiliserende serotonine

Serotonine staat bekend als natuurlijke opkikker, omdat lage concentraties van de neurotransmitter in verband zijn gebracht met depressie. Uit onderzoek blijkt bovendien dat dit hormoon het geheugen beïnvloedt, helpt bij het leren en zorgt voor ontspanning.

Hoewel kleine hoeveelheden serotonine in de hersenstam worden gemaakt, wordt het hormoon ‘grotendeels geproduceerd door speciale cellen in de darmen’, zegt Emeran Mayer, directeur van het G. Oppenheimer Center for Neurobiology of Stress and Resilience bij de University of California in Los Angeles.

Door te zonnen, sporten of mediteren kan een natuurlijke dosis serotonine worden uitgelokt. Ook het eten van voedingsmiddelen met tryptofaan, een aminozuur dat een van de belangrijkste bouwstenen van serotonine vormt, helpt bij de productie van serotonine. Tryptofaan is onder meer te vinden in bananen, melk, vis, pure chocolade, kaas, granen, noten en zaden.

Lachen om endorfine

‘Endorfines zijn de natuurlijke pijnstillers van het lichaam,’ zegt Loretta Graziano Breuning, hoogleraar aan de California State University. Naast het verhullen van pijn, blijkt ook dat endorfines kunnen leiden tot minder stress en een betere stemming.

Fysieke inspanning en vermaak – bijvoorbeeld door muziek te luisteren of een film te kijken – zorgen voor een boost in endorfines. Een andere manier om dit hormoon uit te lokken is een lachpartij. ‘Hardop lachen stimuleert diepe spieren die niet vaak geactiveerd worden, wat zorgt voor een kleine dosis endorfines,’ legt Breuning uit.

Endorfines worden vaak in verband gebracht met de runner’s high, maar onderzoek wijst erop dat de euforie na het rennen waarschijnlijk wordt veroorzaakt door met een ander biochemisch stofje – endocannabinoïden – dat eveneens in het lichaam wordt gemaakt.

Verbonden door oxytocine

Onderzoek heeft aangetoond dat de belangrijkste functie van oxytocine is om moeders te ondersteunen bij de bevalling, de postpartumperiode en het geven van borstvoeding. Verder zorgt het stofje – dat ook bekendstaat als liefdeshormoon – voor betere sociale interacties en motiveert het mensen om diepere verbindingen aan te gaan met anderen.

Fysieke aanrakingen, zoals handen vasthouden, knuffelen, masseren of seksuele activiteiten, stimuleren de afgifte van oxytocine. Een boost van dit stofje is ook te verkrijgen door gesprekken te voeren, iets voor een ander te doen of aandacht te besteden aan een huisdier.