De vroegste oceaanreuzen op aarde waren reptielen. Tijdens het Trias, meer dan 201 miljoen jaar geleden, maakten ichthyosauriërs de dienst uit in zee. Het waren toppredatoren, de orka’s van hun tijd. Nu hebben paleontologen fossielen gevonden van een nieuwe ichthyosaurussoort. Ichthyotitan severnensis was naar schatting meer dan 25 meter lang en daarmee de grootste gedocumenteerde ichthyosauriër ooit.

Zo groot als een dinosaurusbot

De ontdekking begon enkele jaren geleden met een ongewone fossielvondst in Groot-Brittannië. In 2018 beschreven paleontoloog Dean Lomax van de Universiteit van Brussel en zijn team een stukje ichthyosaurusbot dat zo groot was dat ze in eerste instantie dachten dat het om een dinosaurusbot moest gaan.

Maar in 2020 bood een nieuwe vondst in Somerset (VK) uitkomst. Fossielfanaten Ruby en Justin Reynolds liepen het fossiel tegen het lijf, waarna ze op Lomax’ publicatie stuitten. Al gauw wisten Lomax en zijn team vast te stellen dat dit kaakstuk tot dezelfde soort moest hebben toebehoord. Ichthyotitan severnensis was een feit.

Op 17 april publiceerden Lomax en zijn collega’s erover in wetenschappelijk tijdschrift PLOS ONE. De naam van het dier verwijst zowel naar diens imposante formaat als naar de monding van de rivier de Severn, waar het tweede kaakfragment werd opgegraven.

Kaakbeenderen van twee meter

‘Het nieuwe fossiel stamt uit het allerlaatste deel van het Trias: een beruchte lege bladzijde in ons fossielenbestand als het om ichthyosauriërs gaat,’ zegt paleontoloog Neil Kelley van de Vanderbilt University in Tennessee (VS), die niet betrokken was het bij het onderzoek. Alle gigantische ichthyosauriërs die eerder werden ontdekt, werden gevonden in oudere rotsen in Noord-Amerika en Azië, aldus de paleontoloog. Dat maakt de kans dus nóg groter dat het hier om een geheel nieuwe soort gaat.

Hoewel de twee meter grote kaakbeenderen ongetwijfeld aan een enorm groot dier moeten hebben toebehoord, stellen paleontologen dat er over de precieze afmetingen van het zeewezen nog geen uitspraak kan worden gedaan. Als Ichthyotitan vergelijkbare lichaamsverhoudingen had als andere gigantische ichthyosauriërs, zal het dier ongeveer 25 meter lang zijn geweest. Dat is ongeveer zo groot als een gewone vinvis – al blijft dat tot op heden speculatie.

Waarom zijn er zo weinig fossielen van Ichthyotitan?

Naar alle waarschijnlijkheid ontstonden gigantische ichthyosauriërs ongeveer acht miljoen jaar nadat de soort voor het eerst opdook in het Trias. En hoewel het misschien onwaarschijnlijk lijkt dat zo’n groot dier ons zo weinig van zijn botten heeft nagelaten, is het lastig gebleken om volledige fossiele skeletten van het dier te vinden.

‘Dat kan te wijten zijn aan de ecologie van hun leefgebied,’ zegt Lomax. De enorme lichamen zullen in de open oceaan lange tijd aan verschillende soorten aaseters zijn blootgesteld. Markeringen op tenminste één van de gevonden kaken wijzen er zelfs op dat eraan geknabbeld moet zijn door een tijdgenoot, nog vóór Ichthyotitan miljoenen jaren lang onder het zand zou verdwijnen.