Klimaatverandering zorgt wereldwijd voor smeltende gletsjers. Op plekken waar het ijs verdwijnt, is de bodem vaak extreem onvruchtbaar. Zo niet op sommige plekken in de Andes, waar bodemarmoede op een bijzondere manier wordt tegengegaan. Hoe? Door de ontlasting van de vicuña.

Vaste poepplekken

De vicuña behoort tot de familie van kameelachtigen, net als de lama en alpaca, en blijkt een belangrijke rol te spelen in het Andesecosysteem. Dat komt vooral door de plekken die hij kiest om zijn behoefte te doen. De uitwerpselen van de vicuña kunnen ervoor zorgen dat de bodem zich tot wel 100 jaar sneller herstelt.

Leestip: Waarom dieren baat hebben bij het eten van poep – en sommige mensen ook

Vicuña’s leven veelal in harems. Waar veel diersoorten hun uitwerpselen op willekeurige plekken achterlaten, hebben vicuña’s meer gemeen met de mens: ze verkiezen vaste plekken, zogenaamde latrines, waar meerdere dieren hun behoefte doen. Recent onderzoek in vakblad Scientific Reports toont aan dat deze poephopen de Andesgrond aanzienlijk vruchtbaarder maken.

Onverwacht vruchtbare bodem

Steven Schmidt, hoogleraar ecologie en evolutie aan de University of Colorado (VS), deed meer dan 20 jaar onderzoek naar hoe planten en microben reageren op het smelten van gletsjers in de Andes in Peru. De grond die na gletsjersmelt komt bloot te liggen, is extreem arm aan voedingsstoffen. Voor planten is het bijna onmogelijk om in dit kale landschap te overleven.

Schmidt en zijn team ontdekten dat planten veel sneller groeiden op plekken waar vicuña’s hun latrines hadden. Een analyse van de monsters van de latrinegronden wees uit dat er hier aanzienlijk meer vocht en voedingsstoffen, zoals stikstof en fosfor, te vinden waren dan in de omringende grond.

Leestip: Urineren werkt aanstekelijk, blijkt uit onderzoek naar chimpansees

De latrinegrond bestond bijvoorbeeld voor 62 procent uit organisch materiaal, terwijl naburige grond slechts 1,5 procent organisch materiaal bevatte.

De uitwerpselen van vicuña’s leveren niet alleen voedingsstoffen, maar zorgen ook voor een stabiele temperatuur en vochtigheid. Hoog in de bergen kunnen de temperaturen sterk schommelen, wat de groei van planten bemoeilijkt. De latrines creëren een microklimaat waarin microben en planten een grotere kans hebben om te overleven.

Voorzichtig optimisme

De onderzoekers berekenden dat de aanwezigheid van vicuñalatrines de plantengroei met wel een eeuw kan versnellen. Bovendien verspreiden ze via hun uitwerpselen zaadjes van lagergelegen gebieden naar hoger in de Andes. Hierdoor kunnen nieuwe boomsoorten groeien in deze bergachtige regio’s, wat weer nieuwe diersoorten aantrekt.

Hoewel deze resultaten hoopgevend zijn, temperen de onderzoekers de verwachtingen. De schaal waarop vicuña’s bijdragen aan de vruchtbaarheid van de bodem in het Andesgebergte, valt in het niet bij de omvang van de gletsjersmelt.

Steun de missie van National Geographic en krijg onbeperkt toegang tot National Geographic Premium. Word nu lid!