Het is al langer bekend dat zoogdieren, waaronder mensen, sneller moeten gapen als ze anderen zien gapen. Maar nieuw onderzoek bij chimpansees toont aan dat ook urineren aanstekelijk kan werken: zodra de één begint, volgen de anderen. Hoe zit dat?
Urineren blijkt aanstekelijk
Uit eerder onderzoek bleek al dat verschillende primaten elkaar onbewust na-gapen. Zo ook orang-oetans, die doorgaans solitair leven. Waarom dit precies gebeurt, is onduidelijk. Onderzoekers vermoeden dat het een manier kan zijn om waakzaamheid of sociale verbondenheid binnen een groep te versterken, maar een sluitende verklaring blijft voorlopig uit.
Uit recent onderzoek, gepubliceerd in het vakblad Current Biology, blijkt nu dat niet alleen gapen maar ook urineren besmettelijk gedrag is. Onderzoekers van de Universiteit van Kyoto (Japan) observeerden 20 chimpansees in gevangenschap gedurende meer dan 600 uur. In totaal noteerden ze ruim 1300 plaspauzes. Wat blijkt? Ook urineren werkt aanstekelijk.
Toeval of niet?
De onderzoekers merkten op dat chimpansees vaak binnen 60 seconden na elkaar urineerden. Het wekt de indruk dat de chimpansees elkaar beïnvloeden in hun plasgedrag, bewust of onbewust.
Leestip: Chimpanseemoeders blijven spelen met hun kroost – ook in mindere tijden
Om uit te sluiten dat dit het gevolg was van bijvoorbeeld een vergelijkbaar drinkpatroon, werd ook gekeken naar nabijheid. Daaruit bleek dat chimpansees die dichter bij elkaar waren, sneller besloten om ook te urineren. Voor dieren die verder bij elkaar vandaan waren op het moment van plassen, was dit minder vaak het geval. Dit ondersteunt het idee dat het zien van anderen urineren het gedrag triggert.
Gapen en urineren
Wat opvallend is, is dat urineren net als gapen lijkt gelinkt aan de sociale rangorde van de dieren. Uit eerder onderzoek bleek dat orang-oetangs van een lagere orde sneller meegapen dan apen van een hogere orde. Dit patroon zie je ook bij chimpansees, waar individuen met een lagere status vaker meeplassen.
Leestip: Deze orang-oetan gebruikt een medicinale plant om een wond mee te behandelen
Ook blijkt, net als bij het na-gapen, dat de sociale band geen rol speelt. De onderzoekers verwachtten dat chimpansees met een hechtere relatie eerder geneigd waren om samen te urineren, maar dit was niet het geval: de sociale besmettelijkheid was even sterk bij bekende als bij onbekende soortgenoten.
Waarom werkt urineren aanstekelijk?
Net als bij het geeuwen, is lastig vast te stellen wat het evolutionaire nut is van dit aanstekelijke gedrag. De onderzoekers geloven dat synchroon gedrag misschien de sociale band van de troep versterkt. Een andere verklaring kan zijn dat wanneer alle chimpansees tegelijk hun blaas legen, ze zich voorbereiden op groepsactiviteiten. Dit kan bijvoorbeeld gezamenlijke reizen of het geurmarkeren van hun territorium zijn.
Leestip: Hoe de grootste primaat ooit op aarde aan zijn einde kwam
De volgende stap voor de onderzoekers is om dichter bij een antwoord op deze vraag te komen. Ook hopen ze meer inzicht te krijgen in de evolutionaire verspreiding van dit gedrag. Net als bij onze medeprimaten werkt gapen bij de mens aanstekelijk, maar hoe zit het met urineren?
Steun de missie van National Geographic en krijg onbeperkt toegang tot National Geographic Premium. Word nu lid!
