Ruimtevaartuig Juno Orbiter van NASA reist sinds 2016 in een baan rond Jupiter en leert ons steeds meer over deze gigantische planeet. Ook eerdere ruimtemissies verzamelden hele boeken vol aan informatie over Jupiter. We zetten de belangrijkste feiten over Jupiter voor je op een rij.
Jupiter is de grootste planeet in ons zonnestelsel
Jupiter is met afstand de grootste planeet in ons zonnestelsel. De planeet heeft een doorsnede van 69.911 kilometer en is daarmee elf keer zo breed als de aarde. Anders gezegd: als we de aarde zien als een druif, dan is Jupiter zo groot als een basketbal. Daarnaast is Jupiter ook de zwaarste planeet in ons sterrenstelsel. Hij is meer dan twee keer zo massief als alle andere planeten samen.
Op Jupiter zijn de dagen korter, maar de jaren langer dan op aarde. Dit komt doordat Jupiter een stuk verder van de zon staat dan wij. De planeet ligt in de buitenste ring van ons zonnestelsel. De afstand van Jupiter naar de zon is gemiddeld zo’n 778 miljoen kilometer. Ter vergelijking: de aarde draait op een afstand van 150 miljoen kilometer rond de zon. Jupiter doet er ongeveer twaalf jaar over om een rondje rond de zon te maken, maar draait wel een stuk sneller om zijn eigen as dan de aarde doet. Een dag op Jupiter duurt daarom maar tien uur.
Hoeveel manen heeft Jupiter?
Er worden nog regelmatig nieuwe manen bij Jupiter ontdekt. Tot nu toe zijn er tachtig bekend, waarvan er vier een stuk groter zijn dan de rest. Astroloog Galileo Galilei ontdekte deze manen al in 1610, toen hij met een vroege versie van een telescoop de ruimte inkeek. Van deze Galileïsche manen is vooral Europa interessant. Het oppervlak van deze maan bestaat uit ijs met daaronder waarschijnlijk een ondergrondse oceaan met vloeibaar water. Daarmee rijst de vraag of er leven mogelijk is op deze maan rondom Jupiter.
Er is waarschijnlijk geen leven mogelijk op Jupiter
Nieuwe ruimtemissies moeten nog uitwijzen of er inderdaad leven mogelijk is op de Galileïsche manen, maar de kans dat er op Jupiter zelf buitenaardse figuren rondlopen, is in ieder geval heel erg klein. De temperaturen op Jupiter, maar ook de druk rondom de planeet en het materiaal waaruit hij bestaat, zijn veel te extreem voor organismes om in te overleven. Aan het oppervlak van Jupiter is de temperatuur zo’n -110 graden Celsius.
Bovendien is Jupiter een gasreus waardoor de kenmerken van de planeet heel anders zijn dan die van de aarde. Jupiter bestaat niet zoals de aarde uit vast materiaal, maar vooral uit gas. Het zou daardoor al een uitdaging zijn om met een ruimtesonde te landen op Jupiter. Stel dat je door de buitenste wolkenlagen naar beneden vliegt, dan tref je eerst gassen, vloeistoffen en uiteindelijk een soort slijk aan. Je vindt pas bij de kern van de planeet een dichtheid die hoog genoeg is om op te staan. Maar door de hoge druk en temperatuur zou de ruimtesonde al vernietigd zijn voordat hij die kern bereikt.
Hoe oud is Jupiter?
Jupiter is ongeveer net zo oud als de rest van ons zonnestelsel: zo’n 4,5 miljard jaar. Destijds ontstond de planeet uit het gas en stof dat door de zwaartekracht naar binnen werd getrokken. Jupiter werd gevormd uit een groot deel van de massa die overbleef na de vorming van de zon. De planeet heeft eigenlijk dezelfde ingrediënten als een ster, maar is net weer niet groot genoeg om te ontsteken. Hierdoor kan in de binnenste kern van Jupiter niet de kernfusie plaatsvinden die nodig is om licht uit te stralen.
Is Jupiter zichtbaar vanaf de aarde?
Jupiter is dus een bijzondere planeet, die vanaf de aarde vaak ook goed zichtbaar is. Je kunt hem het beste zien wanneer hij recht tegenover de zon staat, met de aarde ertussenin. Jupiter is dan tussen zonsondergang en zonsopgang zichtbaar.
Hoe ziet Jupiter er eigenlijk uit? Op ruimtefoto’s herken je de planeet aan haar witte en rode strepen. Wat je ziet is geen vast oppervlak, maar zijn in feite koude wolken bestaande uit water en ammoniak die zweven in een atmosfeer van waterstof en helium. Ook de rode vlek van Jupiter valt direct op. Dit is een gigantische storm, groter dan onze aarde, die al eeuwenlang over de planeet raast.
Willeke van Doorn studeerde journalistiek, reisde een tijdje de wereld rond en kwam uiteindelijk via de Verenigde Staten, Australië en Nieuw-Zeeland bij de redacties van Quest, National Geographic en Runner’s World terecht. Ze is nieuwsgierig naar de wereld, gaat het liefst elke maand even op reis en neemt dan ook altijd haar hardloopschoenen mee.
