1 oktober 2015
Zijn we minuscuul, piepklein, klein van stuk, kort gebouwd, gemiddeld, uit de kluiten gewassen, lang, immens, kolossaal, reusachtig, gigantisch, onafzienbaar? Op de schaal van sterrenstelsels? Zijn wij universums?
Welnu, het hangt er vanaf wie het vraagt. Voor een virus zijn we immens, zelfs oneindig. Voor een giraffe zijn we vrij klein. Maar als je het mij vraagt, is een virus erg klein, terwijl het zonnestelsel – ach, het zonnestelsel – zich op een schaal van immens tot onbegrijpelijk groot bevindt, maar eigenlijk heb ik geen idee. Ik kan in de nachthemel naar iets kijken dat op Mars lijkt, maar ik mis de verbeeldingskracht, de metaforen, de wiskunde, om de afstand te kunnen inschatten. Alles wat ik weet, is wat Doug Adams in The Hitchhiker’s Guide to the Galaxy zegt: “De ruimte is groot. Héél groot. Je hebt geen idee hoe enorm, gigantisch, met-je-verstand-niet-bij-kunnend groot de ruimte is.” Yep. Zó meet ik het heelal dus ook: niet dus. Mijn verstand kan er gewoon niet bij.
Maar deze week, samen met zo’n miljoen andere figuren, zag ik het licht. Beter gezegd: ik zag de ruimte. Ik zag misschien voor het eerst hoe ongehoord belachelijk groot de ruimte is. Twee briljante filmmakers, Wylie Overstreet en Alex Gorosh, bedachten wat er verkeerd was aan alle afbeeldingen van het zonnestelsel die we tot nu toe hebben gezien. In al die afbeeldingen, zeggen ze, wordt er gesjoemeld met ruimte. Planeten worden overdreven groot gemaakt. En dat hebben ze rechtgezet in hun korte film To Scale: The Solar System.
Ze hebben ons zonnestelsel nagemaakt, met de hemelse lichamen op ware schaal, wat betekent dat de zon, Mercurius, Venus en, heel ver weg, Neptunus (sorry, Pluto) belachelijk klein zijn. Daarbij hebben ze de ruimte z’n enormiteit teruggegeven. Zoals je hier ziet, is hun aarde een klein knikkertje.
Met behulp van een drie meter lang stuk hekwerk dat ze achter hun auto hadden vastgemaakt, tekenden ze de elliptische omloopbanen van alle acht planeten in het zand van een drooggevallen rivierbedding in Nevada. Vervolgens reden ze bij nacht over de omloopbanen terwijl Gorosh een grote lamp uit het autoraampje hield. De resulterende time-lapseopnamen werden samengesteld tot een carrousselachtig, wervelend zonnestelsel, met pietepeuterige planeetjes op stokjes, niet meer dan speldenprikjes van licht.
Het wonderbaarlijkste komt helemaal aan het eind, wanneer we met onze neus op het knikkertje staan dat de aarde moet voorstellen en omkijken naar de echte zon, die in het oosten opkomt. En, verbluffend genoeg, de modelzon en de werkelijke zon blijken precies samen te vallen! Ze zijn even groot. Dus voelt het schaalmodel opeens heel echt aan, waarna Overstreet de aarde oppakt en hem over de aardse omloopbaan op de woestijnbodem voortrolt, zodat je kunt zien – je denkt echt dat je het ziet – hoe klein ons planeetje – waar iedereen dus woont – eigenlijk in het echt is.
