Boeren in India gebruiken een opvallend attribuut bij hun protest: de schedels van collega's die naar hun zeggen zelfmoord hebben gepleegd vanwege een economische en een klimaatcrisis.

De boeren zijn afkomstig uit Tamil Nadu, een deelstaat in het zuiden van India die getroffen is door een van de ergste droogten in tientallen jaren.

Voor de tweede keer dit jaar hebben ze een demonstratie georganiseerd om de aandacht te vestigen op de benarde positie van boeren in India. Naar hun zeggen plegen die zelfmoord vanwege verstikkende schulden. Volgens de Indiase National Human Rights Commission pleegden alleen al in januari van dit jaar honderd boeren uit Tamil Nadu zelfmoord. In de laatste, overtuigende schattingen van India's National Bureau of Crime Statistics werden 12.600 zelfmoorden gemeld onder boeren en landarbeiders in 2015.

Zelfmoorden onder boeren in India, dat goed is voor een vijfde van het aantal zelfmoorden wereldwijd, zijn een bekend fenomeen. Volgens een rapport uit 2014 pleegt er in India gemiddeld elke dertig minuten een boer zelfmoord. Uit een volkstelling die in 2011 in India werd gehouden, bleek dat het zelfmoordpercentage onder boeren 47 procent hoger was dan het nationale gemiddelde.

Volgens de demonstranten is de verstikkende schuldenlast de oorzaak van de schrikbarende cijfers. Een vrouw zei in een interview met Voice of America dat haar echtgenoot zelfmoord pleegde omdat hij een lening van 1250 dollar (ruim duizend euro) niet kon terugbetalen aan de bank. De demonstranten eisen dat hun schulden bij de bank worden kwijtgescholden en dat ze betere prijzen krijgen voor hun oogsten.

Slechtere condities?

Indiase boeren hebben al tientallen jaren te kampen met problemen door onvoorspelbare oogsten en een gebrek aan een sociaal vangnet. Uit een recent onderzoek bleek dat die situatie waarschijnlijk verslechtert door de opwarming van het klimaat.

In een onderzoek, dat het eerste was in zijn soort en werd gepubliceerd in het tijdschrift Proceedings of the National Academy of Sciences, wordt gesteld dat de klimaatverandering in de afgelopen dertig jaar mogelijk heeft bijgedragen aan meer dan 59.000 zelfmoorden onder boeren.

Tamma Carleton, onderzoekster aan de University of California in Berkeley, ontdekte dat de tegenvallende oogsten in jaren met hoge temperaturen en weinig neerslag leidden tot een toename van het aantal zelfmoorden in de betreffende regio's.

Carleton kwam tot die conclusie na bestudering van gegevens uit de periode tussen 1967 en 2013 in 32 deelstaten in het gebied. Zij baseerde zich daarbij op data van India's National Crime Records Bureau, gegevens over oogsten en gedetailleerde klimaatgegevens. Door te kijken naar de maanden die het belangrijkst zijn voor de oogst, van juni tot september, kon ze de klimaatschokken terugvinden die bleken samen te hangen met het aantal meldingen van zelfmoorden.

“Temperatuur bleek meer invloed te hebben op oogsten en het aantal zelfmoorden,” legt Carleton uit in een interview met National Geographic. Uit de gegevens bleek dat in gebieden waar het warmer was dan twintig graden Celsius, een stijging van de dagelijkse temperatuur met één graad aanleiding was voor gemiddeld zeventig zelfmoorden. Dit effect was alleen zichtbaar tijdens groeiperioden, wanneer de oogsten het meest te lijden hebben van hoge temperaturen.

Prakash Behere is een hoogleraar psychologie die uitgebreid heeft geschreven over het aantal zelfmoorden onder boeren in India. Hij vertelde in een interview met National Geographic dat hij de uitgangspunten van de studie onderschrijft en zei dat het opwarmende klimaat kan bijdragen aan een stijging van het aantal zelfmoorden. Naar zijn zeggen is er een betere infrastructuur nodig voor de geestelijke gezondheidszorg in India. Hij deed veldonderzoek in gebieden die het hardst getroffen zijn door tegenvallende oogsten en trof er meer gevallen van alcoholisme en depressie aan.

Gevraagd naar de boerenprotesten in Tamil Nadu, hield Behere voet bij stuk dat het kwijtschelden van leningen slechts een bestrijding zou zijn van de symptomen, en het onderliggende probleem niet zou oplossen.

“We bieden deze mensen niet de geestelijke gezondheidszorg die ze nodig hebben,” aldus Behere.

Tot 2014 was zelfmoord een strafbaar feit in India, wat betekent dat het aantal zelfmoorden mogelijk hoger was dan werd opgegeven. Baanbrekende wetgeving die eerder dit jaar werd aangenomen is erop gericht om de gezondheidszorg in het hele land te verbeteren en beschikbaar te maken. Maar door de toenemende droogte in het zuiden dit jaar, zagen duizenden boeren en arbeiders zich gedwongen om leningen af te sluiten bij woekeraars.

Naast de toename van het aantal instellingen voor geestelijke gezondheidszorg, zouden politieke vangnetten of technologische verbeteringen, zoals efficiëntere irrigatie, mogelijk een positieve invloed kunnen hebben, zelfs nu voorspeld wordt dat de temperaturen blijven stijgen.

Een wereldwijde crisis

Ook elders werd een toename waargenomen in het aantal zelfmoorden onder boeren bij ongunstige omstandigheden. In Australië is er een sterk verband tussen meldingen van zelfmoord onder boeren en tijden van droogte. Na de Grote Depressie in de VS was er ook een stijging in het aantal zelfmoorden onder boeren, die werd tegengegaan door een door de overheid gefinancierd verzekeringsprogramma voor boeren.

In een onderzoek uit 2009 dat werd gepubliceerd in het Indian Journal of Psychiatry, werd geconstateerd dat omgevingsinvloeden een grote rol speelden bij het ontstaan van psychische problemen bij boeren. Onvoorspelbare weerspatronen en soms onzekere marktcondities leveren boeren relatief veel stress op.

Carleton hoopt nu te kunnen kijken hoe het implementeren van specifiek beleid en economische regelgeving en programma's mogelijk de moeilijke omstandigheden kunnen verlichten waarmee boeren te maken hebben.

“Ik heb nog geen beschikking over de gegevens om een individuele boer te volgen om te zien of dit specifieke beleid effect heeft,” stelt Carleton, maar ze hoopt daar wel achter te komen. Haar onderzoek richt zich op de vraag welke invloed klimaatveranderingen hebben op conflicten tussen burgers en persoonlijk welzijn.

“Veel consequenties [van klimaatverandering] worden nu zichtbaar en merkbaar voor onze generatie,” stelt ze.

Carleton en Behere zijn beiden optimistisch dat een veelzijdige aanpak van de zelfmoordepidemie haalbaar is.