‘Ah, Hoelaaaand!’, roept mijn taxichauffeur uit. Om grappend te vervolgen: ‘You killed our dodo!’ Het is een reactie die ik nog zo vaak zal krijgen op Mauritius.
Hoewel Mauritianen mij knipogend verwelkomen met deze grap, zit er een kern van waarheid in. De invloed van Nederland op Mauritius is verstrekkend. Onze voorouders, scheepvaarders van de VOC, waren de eersten die het onbewoonde eiland in de Indische Oceaan koloniseerden, in 1638. Ze vernoemden het naar de toenmalige stadhouder en legeraanvoerder van de republiek: Maurits van Oranje. Mauritius, overgroeid met endemisch regenwoud vol dodo’s en gigantische schildpadden, bleek een uitermate goede stop op de specerijenroute. Vers water, vruchten en gemakkelijk te vangen vogels. Apen en ratten ontsnapten van de schepen, varkens, kippen en schapen werden uitgezet, waardevol zwart ebbenhout werd massaal gekapt om plaats te maken voor suikerrietplantages, die vandaag veertig procent van het eiland in beslag nemen.
In 1707 verliet Nederland Mauritius. Schepen konden langere afstanden afleggen, Kaapstad was tegen die tijd goed ontwikkeld en stoppen op het kaalgeplukte eiland werd tijdverspilling. De houtkap, landruiming en introductie van exotische plant- en diersoorten, die later werd voortgezet door de Franse en Britse kolonisten, heeft ervoor gezorgd dat ruim 98% van de endemische flora en fauna op Mauritius is verdwenen. Onder andere de dodo, de Mauritiaanse reuzenschildpad en de blauwe duif moesten eraan geloven. Toch is er een plek waar je kan ervaren hoe de Nederlanders Mauritius ooit aantroffen: Île aux Aigrettes, een eilandje in de baai Mahebourg, gelegen in de zuidoostelijke punt van Mauritius. De plek waar de Gelderlander ooit aanmeerde.
‘Zo zag Mauritius er 400 jaar geleden uit,’ vertelt gids Melanie terwijl we door het ebony forest wandelen. ‘Voordat de aankomst van de mens de natuurlijke omgeving verwoestte.’ Ze neemt ons mee over het 26 hectare grote koraaleiland, dat in 1965 uitgeroepen werd tot natuurreservaat, beheerd door de Mauritian Wildlife Foundation (WMF). Het is enkel met een gids te betreden. Gigantische reuzenschildpadden grazen langs de paden, knalblauw-groene hagedissen met felrode stippen en strepen kijken me aan vanuit de bomen en zeer zeldzame vogelsoorten die enkel op Mauritius voorkomen, zoals de schattige olijfgroene Mauritiusbrilvogeltjes, vliegen rond mijn oren.
‘Op Île aux Aigrettes proberen we de endemische plant- en diersoorten van Mauritius te herstellen,’ legt Melanie uit. ‘Er is veel verloren gegaan, maar we zijn blij met het werk dat we hier hebben kunnen verrichten.’ Hier groeit vegetatie die je nergens anders op Mauritius ziet. Het is het laatste toevluchtsoord voor de kusthabitat die het land ooit kende, thuis voor een groot aantal ernstig bedreigde dieren.
Terwijl ik me een weg baan door lianen en vervlochten bomen, hoor ik een bekend geluid. Roekoe, roekoe. Een roze duif springt van tak naar tak. In 1990 waren er nog negen exemplaren van deze soort over op Mauritius. Nu meer dan 350, dankzij het ingrijpende natuurbeheer van het MWF. In het museum van Île aux Aigrettes bestudeer ik gefascineerd de bronzen beelden van de dieren die hier ooit leefde. Opvallend is de Nederlandse duif, vernoemd naar zijn rood-wit-blauwe verendek, de enorme breedbekpapegaai – in Nederlandse scheepsdagboeken beschreven als Indische raaf – en natuurlijk de dikke loopvogel die niet kon vliegen: de dodo.
Of de dodo nog had geleefd zonder de komst van de Nederlandse scheepvaarders is ernstig te betwijfelen. ‘Aangezien de dodo niet kon vliegen, zou hij toch wel uitsterven,’ zegt Vikash Tatayah, de directeur van de Mauritian Wildlife Foundation. ‘Er werd wel gejaagd op de dodo, maar echt lekker was hij niet. Vooral de introductie van apen, ratten en katten werd de dodo fataal. Zij vraten zijn eieren en kuikens op.’
Ik kijk uit over het helderblauwe water dat Île aux Aigrettes omringt. In de verte liggen Lion Mountain en Ferney Island. Wel of niet verantwoordelijk voor het uitsterven van de dodo, het is duidelijk geworden tijdens mijn zoektocht naar avontuur in Mauritius dat de komst van onze voorouders, de eerste inwoners van het eiland, verstrekkende gevolgen heeft gehad voor het ecosysteem. Net als elke plek ter wereld die de mens aandoet. Gelukkig wordt de overgebleven natuur intensief beschermd en zijn er nog schitterend ongerepte plekken te vinden, waar je je alleen op de wereld voelt.
Lees meer over Île aux Aigrettes en plan een bezoek. Wil je de rest van Mauritius ontdekken? Boek duurzame tours en activiteiten via Mauritius Conscious.
Veerle Witte is de digital nomad van National Geographic Traveler. Vanaf nu publiceert zij iedere zaterdag een nieuw verhaal over haar avonturen op de website in de rubriek ‘De wereld volgens Witte’. Volg haar reis op de voet via Instagram, waar je haar ook vragen en tips kan sturen.
Lees ook:
