Diep ingesneden fjorden met steile oevers, majestueuze bergen onder dikke lagen sneeuw, wouden die exploderen in herfstkleuren, en het noorderlicht – dat ooit werd aangezien voor de wraakzuchtige geesten der doden – dat in een ijskoude en heldere poolnacht in de hemel gloeit. Dat is het landschap van Noorwegen, een sprookjesland van wouden, bergen, besneeuwde plateaus en kusten met evenveel grillen als de Noordse mythologie. Zowel het Noorse landschap als zijn folklore is van grote invloed geweest bij het maken van de tekenfilm Frozen 2. Nieuwsgierig hoe de animatiefilm gemaakt is? Bekijk dan Into the Unknown: Making Frozen 2, de zesdelige serie die nu te zien is op Disney+.
(The Walt Disney Company heeft een meerderheidsbelang in National Geographic Partners.)
Voor fotograaf Stian Klo zijn deze landschappen niet alleen zeer reëel, maar ook zijn thuis en zijn beroep. De in het Noorse Harstad wonende Klo groeide op boven de Poolcirkel, te midden van het landschap dat hij later zou gaan fotograferen. Als je op een plek als deze woont en werkt, moet je een compromis zoeken tussen de barre omstandigheden van het milieu en de fotogenieke kwaliteiten van het landschap, zegt hij.
“Mensen vertellen me vaak dat we hierboven worden verwend,” zegt hij. “In het Noordpoolgebied waar ik woon, is het landschap ruig en soms meedogenloos, want de barre winter begint pal voor onze voordeur. Maar soms denk ik dat we vergeten hoe bevoorrecht we zijn om hier te mogen wonen.”
Bevroren beelden
Enkele van de beroemdere fotolocaties van Noorwegen liggen aan of in zee, waar veel minder extreme temperaturen heersen dan in het Noorse binnenland. Zo zijn delen van de eilandengroep Lofoten de noordelijkste locaties ter wereld waar de gemiddelde jaartemperatuur boven het vriespunt blijft. Maar zelfs een relatief zacht zeeklimaat kan niet op tegen de extreem noordelijke ligging van Klo’s woonplaats Harstad, waar de poolnacht – de periode van het jaar waarin de zon niet boven de horizon verschijnt – van december tot januari aanhoudt. Maar in de winterse weken voorafgaand aan en volgend op de poolnacht verandert de regio in een sprookjesland dat baadt in de lage stralen van de zon. “Ik ben een grote fan van winterfotografie,” zegt hij. “Alles heeft gewoon een andere uitstraling. Winterlicht is ook fotogenieker, vanwege de lage stand van de zon (voor en na zonsondergang), wat in de wintermaanden zorgt voor heel langgerekte en zachte zonsopgangen en zonsondergangen. En dan zijn er nog de mogelijkheden van de pikdonkere nachten en soms het noorderlicht.”
Verticale landschappen
Hoewel het koninkrijk Arendelle in Frozen 2 een zorgeloze fantasiewereld is, is aan de stijl van zijn bouwwerken en zijn mythologie en cultuur te zien dat het op Scandinavië is gebaseerd. Maar het zijn de landschappen die het meest tot de verbeelding spreken. Om inspiratie op te doen ondernam een deel van de filmcrew een trektocht door Noorwegen, Finland en IJsland – en het was niet alleen sneeuw en ijs dat de bezoekers opviel. Het kleurenpalet voor de film, dat het thema ‘verandering’ moet uitdrukken, is veeleer gebaseerd op herfsttinten dan op de blauwige tonen van de winter. Productiedesigner Michael Giaimo was vooral onder de indruk van de hoogte van de bomen, die hij als “ongelooflijk” omschreef, omdat ze zo goed pasten in een film die in esthetisch opzicht is “gebaseerd op verticaliteit.”
In Noorwegen ontwaar je overal verticale lijnen – van loodrechte bergtoppen en steile fjorden tot wouden vol kaarsrechte dennen, waarmee ruim dertig procent van het land is bedekt. Maar het is een archipel die nog eens achthonderd kilometer noordelijker dan de uiterste noordpunt van Noorwegen ligt die de grootste aantrekkingskracht op Stian Klo uitoefent. “Het is moeilijk een favoriete locatie uit te kiezen, maar Spitsbergen is fotografisch gesproken de meest inspirerende plek voor mij,” zegt hij over de Noorse eilandengroep.
Sociale weelde
Noorwegen heeft zich de laatste jaren ontpopt als een ster op Instagram, als een land waar selfiejagers zich op hoge plekken vereeuwigen en over gletsjers trekken om de ideale foto te maken. De beroemdste Noorse Instagram-locatie is misschien wel de Trolltunga of ‘Trollentong’ – een stuk rots dat gevaarlijk ver, als een duikplank, uitsteekt boven het meer Ringedalsvatnet, in het westelijke fjordengebied van Noorwegen. De Trolltunga is berucht om de vele fotografische trucs die erop worden losgelaten om de plek er nóg gevaarlijker te laten uitzien en om de riskante capriolen die mensen er uithalen om spannende foto’s te maken – er worden tenten opgezet, acrobatische toeren uitgehaald, yoga-oefeningen gedaan en soms laat iemand zelfs zijn benen over de rand van de zevenhonderd meter diepe afgrond bungelen...
Niet minder gevaarlijke selfies worden geregeld gepost vanaf de rots Preikestolen (‘Preekstoel’), die zich loodrecht (ditmaal ‘slechts’ 604 meter hoog) verheft boven het water van de Lysefjord. Hoog boven dezelfde fjord hangt ook de Kjeragbolten, een enorme kei die tussen twee rotswanden ligt ingeklemd. Over verticalen gesproken...
Afgezien van selfiejagers mag het Noorse landschap zich duidelijk in een enorme populariteit verheugen, waardoor het misschien lastig is om originele locaties en gezichtspunten te vinden. “Je kunt werk van andere fotografen bekijken om inspiratie op te doen, maar je moet het niet kopiëren,” zegt Stian Klo. “Wees nieuwsgierig, in de zin dat je jezelf vragen stelt als: ‘Hoe hebben ze dat gedaan?’ of ‘Op welk tijdstip is die foto genomen?’ Daarvan kun je veel opsteken. Ook moet je geduld hebben en niet bang zijn om er bij ‘slecht’ weer op uit te gaan.”
Klik hieronder om de hele fotogalerij te bekijken
Grootse fantasieën
Los van het sprookjeslandschap uit Frozen kent Noorwegen een lange geschiedenis waarin het als decor en schouwtoneel voor beroemde momenten uit de filmgeschiedenis en literatuur heeft gefungeerd.Het besneeuwde plateau Hardangervidda stond model voor de barre wereld van de planeet Hoth, in de Star Wars-film The Empire Strikes Back. Het plaatsje Tønsberg speelt een hoofdrol in de filmreeks The Avengers, terwijl het westelijke fjordland het bekroonde werk van ‘planetair architect’ Slartibartfast was, in Douglas Adams’ hoorspel met cultstatus The Hitchiker's Guide to the Galaxy.
Ook de mythologie rond dit landschap is wereldberoemd.In de wouden en bergen van Noorwegen zou het wemelen van de trollen, zijn wateren zouden bevolkt worden door zeepaarden en zijn hemel door geesten en goden. Wat betreft de magische aspecten van het Noorse landschap houdt Stian Klo een slag om de arm. “Kijk toch eens naar dat landschap! Er moeten trollen of reuzen aan te pas zijn gekomen om die ongelooflijke valleien en fjorden te creëren,” zegt hij, waarna hij verduidelijkt: “Hoewel ik er zelf nog nooit eentje heb gezien.”
Volg Stian Klo op Instagram.
Start met streamen van Frozen II en Into the Unknown: Making Frozen 2 op Disney+.
Dit artikel werd oorspronkelijk in het Engels gepubliceerd op NationalGeographic.co.uk
