Meer dan 2 miljard mensen vieren elk jaar op 25 december de geboorte van Jezus Christus. Van alle christelijke feestdagen is het echter de dag met de magerste geschiedkundige onderbouwing.

Tot op de dag van vandaag is er onenigheid onder geschiedkundigen over wanneer en waar Jezus precies is geboren. Wat valt er te zeggen over de échte geboortedatum van Jezus Christus?

In welk jaar is Jezus geboren?

Om te beginnen: in welk jaar is Jezus geboren? Jaar 1 van onze jaartelling lijkt een logisch antwoord op die vraag, maar mogelijk klopt dit helemaal niet. Deze datum zou namelijk berusten op een fout van de zesde-eeuwse monnik Dionysius Exiguus.

Destijds werden de jaren geteld met behulp van de zogenoemde indicties van Diocletianus, een telling die begon te lopen aan het begin van de regering van deze Romeinse keizer. Diocletianus stond bekend als christen­vervolger; daarom vond Dionysius het gepaster als de christenen de jaren op een andere manier gingen nummeren. Hij besloot dat het geboortejaar van Jezus ‘jaar 1’ moest zijn.

Leestip: Heeft Jezus echt bestaan? Dit zeggen wetenschappers

Volgens de evangeliën van Matteüs en Lucas werd Jezus in de regeerperiode van Herodes geboren. Dionysius berekende dat deze koning was geboren in het jaar 753 AUC, Ab Urbe Condita: 753 jaar na de stichting van de stad Rome, de basis voor de Romeinse jaartelling.

Volgens Dionysius zou Jezus zijn geboren in de laatste dagen van dat jaar. Daarom bepaalde hij dat 1 januari van het jaar 754 AUC de eerste dag zou worden van de christelijke jaartelling in het jaar 1 n.C.

We weten echter dat Herodes al overleed in het jaar 750 AUC. Als we bij dit jaar 1 of 2 jaar optellen (omdat Jezus enkele jaren in Betlehem zou hebben gewoond nog voor de kindermoord van Betlehem), dan werd hij geboren in 748 of 749 AUC, dus 5 of 6 jaar eerder dan de datum die Dionysius had becijferd. Jezus zou in dat geval zijn geboren in het jaar 6 of 5 v.C.

Symbolische datum

Een andere hypothese luidt dat Dionysius zich niet zozeer had vergist, maar bewust een symbolische datum uitkoos. In de Oudheid beschouwde men 7 als een symbolisch getal, en het getal 27 ook. Als product van 3 en 9 speelde 27 al in de dialoog Timaeus van Plato een belangrijke rol in de verklaring van de vorming van het universum.

Leestip: Welk motief had Judas Iskariot om Jezus te verraden?

Het getal 7(00)+27+27=754 als jaartal voor de komst van Jezus had dan ook veel meer symbolische betekenis dan 748 of 749. Het lijkt aannemelijk dat Dionysius de keuze maakte om de feiten zo te passen dat de geboorte van Jezus zou samenvallen met het meest nabijgelegen heilige getal.

Op welke dag is Jezus geboren?

De evangelisten zeggen niets over de dag waarop de geboorte van Christus viel. Duidelijk is wel dat het niet in de winter kan zijn geweest, want in het evangelie van Lucas lezen we dat de her­ders hun kudden buiten hadden en niet op stal. De kerk erkent dat de datum van 25 december arbitrair is; deze is gekozen om tegenwicht te bieden tegen het Laat­-Romeinse feest Sol Invictus, dat op dezelfde dag werd gevierd.

Steun de missie van National Geographic en krijg onbeperkt toegang tot National Geographic Premium. Word nu lid!