“Elke dag vragen mensen ons of we ook de bruid van Chucky in huis hebben,” zegt Manuela Cutileiro, gediplomeerd ‘poppenchirurg’ in het Hospital de Bonecas. De winkel werd in 1830 in de bruisende Praça da Figueira van Lissabon geopend en is het oudste, nog bestaande poppenziekenhuis dat op zijn oorspronkelijke plek staat. Hier krijgen alle mogelijke poppen – van plastic, porselein, metaal, hout en stof – een tweede leven.
De wachtlijst bedraagt ongeveer vier maanden en de poppen die gerestaureerd worden, bieden een enigszins macabere aanblik: afgebladderde gezichten, gebroken armpjes, besmeurde grimassen en ontbrekende ogen.
Maar Cutileiro, een voormalige lerares op een lagere school, laat zich niet afschrikken door haar verfomfaaide patiëntjes, van zorgvuldig aangeklede Duitse poppen van porselein in glazen kabinetten tot een zwarte pop die in 1915 in Angola werd gemaakt.
Sommige van hun verhalen zijn niet meer te achterhalen, andere reisden mee met immigranten en vluchtelingen en zijn nog het enige dat de bezitters aan het land van herkomst herinnert. “Maar we vinden de ene pop niet waardevoller dan de andere,” zegt Cutileiro. “Voor ons zijn alle poppen evenveel waard.”
De poppen worden voorzien van een kaartje met de ‘opnamedatum’ en een lijst van gebreken, waarna ze in laden of ‘bedden’ op hun behandeling wachten. Verderop staan ladekasten vol armpjes, beentjes, oogjes en pruikjes die voor het herstel van de poppen worden gebruikt. Het is nauwgezet werk en samen met drie andere ‘chirurgen’ beschikt ook Cutileiro over een officieel diploma van de Fundação Ricardo Espírito Santo, een museum- en cultuurcentrum dat tot doel heeft traditionele kunstvormen te beschermen en te behouden. Wanneer een pop eenmaal is opgelapt en hersteld, keert hij terug naar de liefhebbende eigenaar.
Cutileiro behoort tot de vierde generatie familie en vrienden die in de winkel werken. Het poppenziekenhuis – ooit een ziekenhuis voor echte mensen – was eigendom van Carlota da Silva Luz, de stiefmoeder van haar vader. Toen Lilia Dinah da Silva Luz Tavares de zaak erfde maar zelf geen nakomelingen had, nam Cutileiro (die voor haar als een dochter was) de winkel over.
“Ik bezoek vaak scholen en praat met kinderen,” zegt Cutileiro. “Als we ziek worden of een arm breken, worden we dan weggegooid? Zullen we onze familie en vrienden in de toekomst ook zo behandelen?”
Portugal worstelt altijd met een of andere economische crisis, zegt ze, en samen met hun aangeboren sentimentaliteit of saudade – een knagend gevoel van heimwee – zorgt dat ervoor dat de Portugezen volgens haar ideale reparateurs van oud speelgoed zijn.
Volg Ishay Govender-Ypma op Twitter en Instagram @ishaygovender.
