NEW DELHI In de afgelopen weken stonden de sociale media in India vol noodberichten: van ziekenhuizen die tweetten over de snel oprakende zuurstofvoorraden en artsen die machteloos moesten toezien dat patiënten stierven terwijl dat voorkomen had kunnen worden. Een journalist die tevergeefs zijn best deed om een ziekenhuisbed te bemachtigen schreef op Twitter over zijn verslechterende gezondheid totdat hij overleed. Crematoria kunnen de aanvoer niet meer aan en draaien dag en nacht om de stoffelijk overschotten te verwerken, ovens raakten oververhit door overmatig gebruik en er worden buiten extra uitvaartplatforms gebouwd. De hartverscheurende berichten en spookachtige beelden worden veroorzaakt door de enorme tweede golf van de coronapandemie die door het land raast.

India verbrak onlangs het wereldwijde record van het aantal nieuwe coronagevallen per dag toen het op één dag 330.000 nieuwe gevallen registreerde, terwijl het aantal overledenen steeg tot een recordaantal van 2.263, aldus het Indiase ministerie van Gezondheid. Daarvoor was het trieste dagrecord in handen van de Verenigde Staten, waar op 8 januari 2021 300.669 werden geregistreerd.

‘We zijn te laks geworden en dachten in januari dat de pandemie voorbij was. Maatregelen om COVID te controleren en beperken raakten op de achtergrond,’ stelt K. Srinath Reddy, voorzitter van de Public Health Foundation of India. ‘Maar er was nog steeds een behoorlijk groot deel van de inwoners van de grote steden, maar ook van kleinere plaatsen en dorpen, die vorig jaar nog niet aan het virus was blootgesteld en die dus vatbaar was.’

Van september 2020 tot medio februari nam het aantal ziektegevallen af en de Indiase regering onder leiding van premier Narenda Modi sloeg waarschuwingen voor een tweede golf in de wind, ondanks het feit dat er al in januari nieuwe varianten werden aangetroffen, volgens verschillende berichten in de media.

‘We waarschuwden continu dat de pandemie nog niet voorbij was, maar niemand luisterde naar ons,’ aldus Rakesh Mishra, hoofdonderzoeker en directeur van het in Hyderabad gevestigde Center for Cellular and Molecular Biology. Hij doet momenteel onderzoek naar de vraag of een nieuwe, in India ontstane variant (B.1.617) de oorzaak is van de tweede piek in India.

Na de eerste golf richtte de zorg zich vooral op de behandelingen die in de eerste golf achterwege waren gebleven. Afdelingen die speciaal voor COVID-19 waren ingericht, werden weer in gebruik genomen voor hun vroegere functies.

In maart, enkele weken voor de nieuwe golf, stelde arts en Indiase minister van Gezondheid Harsh Vardhan dat India ‘in de eindfase’ van de COVID-19-pandemie was beland, en rechtvaardigde daarmee de beslissing van de regering om medische middelen naar andere landen te exporteren. India verhoogde de export van zuurstof naar andere landen met maar liefst 734 procent in januari 2021. Daarnaast exporteerde het land zo'n 193 miljoen doses vaccins. Maar de situatie kwam er heel anders uit te zien toen vanaf 15 april duidelijk werd dat er een enorme toename van nieuwe ziektegevallen plaatsvond, met meer dan 200.000 nieuwe zieken per dag. Inmiddels begint het zuurstof in de ziekenhuizen op te raken. Op 23 april meldden Indiase media dat 25 ernstig zieke COVID-patiënten in een door de overheid gerund ziekenhuis in Delhi waren overleden door een tekort aan zuurstof.

‘De stijging overviel ons en het systeem is inmiddels totaal overbelast,’ aldus Mishra. Indiërs worden bij vaccinatiecentra weggestuurd omdat er geen voorraden meer zijn.