Life in plastic, it’s fantastic. Als je het Barbie vraagt in ieder geval...

Je ziet ze niet, maar microplastics zijn overal. Ze zijn kleiner dan een zandkorrel en je hebt vaker met ze te maken dan je wellicht doorhebt. Schrik niet: een mens krijgt elk jaar zo’n 22 miljoen stukjes micro- en nanoplastics binnen. De deeltjes komen voor in eten, water en de lucht die we inademen. Het onderzoek naar de effecten van microplastics op de menselijke gezondheid staat weliswaar nog in de kinderschoenen, maar de eerste resultaten zijn niet erg hoopgevend. Niet zo fantastic dus.

Goed, tot zover de alarmbellen. Hoewel het haast onmogelijk is de minuscule plastic deeltjes helemaal te weren, kun je met een paar simpele ingrepen voorkomen dat ze je huis overspoelen. Hoe? Wij zetten wat tips voor je op een rijtje.

In de keuken: van verpakking tot snijplank

Stel je voor: je gaat aardappelen bakken. Eerst haal je de piepers uit een plastic zak. Alleen al bij het openen van een plastic verpakking komt een wolk aan microplastics vrij, blijkt uit onderzoek uit 2020. Vervolgens leg je de aardappelen op een snijplank. In juni 2023 zagen onderzoekers dat het snijden van eten op plastic en houten snijplanken jaarlijks zorgt voor tientallen miljoenen microdeeltjes. Bij plastic snijplanken worden dit deeltjes microplastics. ‘We zouden houten snijplanken moeten gebruiken,’ zegt Himani Yadav, onderzoeker aan de North Dakota State University.

Na het snijden zijn de aardappelen rijp voor de pan. Maar het oververhitten of veelvuldig gebruiken van pannen met een beschadigde antiaanbaklaag kan nog eens 2,3 miljoen micro- en nanoplastics aan het eten toevoegen. Onderzoekers schatten dat we elke week ongeveer vijf gram aan plastic binnenkrijgen, het gewicht van een pinpas.

Dus hoe verminder je de hoeveelheid plastic in je voeding? Neem bijvoorbeeld je eigen herbruikbare tassen mee om te voorkomen dat je telkens nieuwe plastic verpakkingen koopt. Kies bij het verhitten van voedsel voor roestvrij stalen of gietijzeren pannen. Overweeg ook bij het schoonmaken ecologisch verantwoorde opties. Sponsjes, microvezeldoekjes en afwasborstels kunnen grote hoeveelheden microplastics afscheiden.

Plastics in de badkamer

Maar liefst negentig procent van de cosmetische producten bevat microplastics. Als ze door het doucheputje worden weggespoeld, komen honderdduizend plastic deeltjes in het riool terecht.

Maar niet alleen afspoelbare producten zorgen voor plastic in de badkamer. Deodorantfabrikanten zijn jaarlijks verantwoordelijk voor bijna zeven miljoen kilo aan plastic afval. Daarnaast kan het tot een eeuw duren tot gezichts- en babydoekjes, die deels zijn gemaakt van plastic, helemaal zijn afgebroken. En elk jaar belanden ruim twee miljard wegwerpscheermesjes op de afvalhoop.

Een manier om de inname van plastic te verminderen is door te kiezen voor herbruikbare alternatieven of producten die plastic verpakkingen minimaliseren, zoals shampoobars, hervulbare verpakkingen of plasticvrije deodoranten. Gebruik een herbruikbaar scheermes in plaats van wegwerpmesjes, een tandenborstel van bamboe en probeer bijvoorbeeld eens je eigen tandpasta te maken.

Een plasticvrije toekomst?

Plasticfabrikanten en bedrijven die hun producten verkopen zijn de belangrijkste verantwoordelijken voor de grote hoeveelheid plastic afval in onze omgeving. Willen we echt minder plastic – en de microplastics die daaruit voortkomen – dan is dat alleen mogelijk met gedurfde internationale wetgeving. Maar ook de consument kan een steentje bijdragen. ‘Het is hoog tijd dat we verantwoordelijkheid nemen voor het plastic dat we produceren,’ zegt Yadav.