Afgelopen zomer werd Canada geteisterd door de hevigste bosbranden in ruim 150 jaar tijd. In het noorden en westen van het land ging bijna 140.000 vierkante kilometer in vlammen op, een gebied zo groot als twee keer de Benelux.
Een internationale groep onderzoekers, onder meer van de Vrije Universiteit (VU) in Amsterdam, heeft nu voor het eerst de oorzaken van deze en andere bosbranden op het noordelijk halfrond in kaart gebracht: waar is bliksem de belangrijkste boosdoener en waar de mens? De resultaten zijn gepubliceerd in het vakblad Nature Geoscience.
De uiteenlopende oorzaken van bosbranden
Het onderzoek wijst uit dat 77 procent van het verbrand oppervlak in ongerept bosgebied buiten de tropen blijkt te wijten aan blikseminslag. ‘In dichtbevolktere gebieden, zoals in de tropen en in Europa, worden de meeste bosbranden veroorzaakt door mensen,’ vertelt een van de VU-onderzoekers, klimaatwetenschapper Thomas Janssen.
In uitgestrekte noordelijke bosgebieden waar weinig mensen wonen, zoals in Canada, is dat anders. ‘De mens vormt daar een minder grote dreiging; anderzijds kan de brand vrij om zich heen slaan en door blijven woeden,’ zegt Janssen. ‘Mensen kunnen we voorlichten, maar aan blikseminslagen kunnen we niet veel doen.’
De grote gevolgen van boreale bosbranden
Een bijkomend probleem is dat de afgelegen gematigde en boreale bossen grote hoeveelheden koolstof opslaan. Het broeikasgas CO2 komt bij verbranding vrij, wat bijdraagt aan de opwarming van de aarde.
Hiermee ontstaat mogelijk een zichzelf versterkend effect, aldus Janssen: per graad opwarming van de atmosfeer neemt het aantal blikseminslagen naar verwachting toe met 11 tot 31 procent. Janssen en zijn collega’s willen de branden in de noordelijke bosgebieden nog beter in beeld brengen. ‘Ze houden uiteindelijk vanzelf op, soms door een rivier of een gebied dat al eerder is opgebrand. Door daarmee rekening te houden, kunnen we de bosbranden en CO2-uitstoot in de toekomst beter voorspellen.’
Bekijk hieronder de kaart van de onderzoekers.
