Onhandig als ik ben, belandde ik als kind regelmatig in een woud van brandnetels. Mijn enkels hadden het vaak zwaar te verduren, want het sap kan flinke huidirritatie veroorzaken. Maar er was één plant waar we echt bij uit de buurt moesten blijven: de reuzenberenklauw, de grotere broer van de inheemse gewone berenklauw.
Brandwonden door de reuzenberenklauw
Want hoewel aanraking met beide soorten geen pretje is, kan het sap van de reuzenberenklauw in combinatie met zonlicht leiden tot ernstige brandwonden. Toen hij in de negentiende eeuw in Europa werd geïntroduceerd als sierplant – zijn wortels liggen in de Kaukasus – was er nog maar weinig aandacht voor dit gezondheidsrisico. Pas toen de plant verwilderde en zich eind vorige eeuw sterk verspreidde, werden hierover voor het eerst zorgen geuit in de West-Europese literatuur.
In Engeland, waar in 1817 de eerste waarneming werd gedaan, maakte de rockband Genesis ruim een eeuw later een liedje over de rappe verspreiding van de reuzenberenklauw: ‘The Return of the Giant Hogweed’.
Een ander probleem is dat de reuzenberenklauw inheemse planten verdringt en, letterlijk, overschaduwt. In Nederland is geprobeerd de soort te verdringen met sclerotiënrot, een schimmel die de wortels aantast, ware het niet dat deze ook andere gewassen bedreigde. Begrazing of mechanische bestrijding (altijd met beschermende kleding) kan uitkomst bieden, maar de reuzenberenklauw is inmiddels volledig ingeburgerd in de Benelux.
Hoe herken je de reuzenberenklauw?
Sterker nog: inmiddels is Heracleum mantegazzianum in Europa de vaakst voorkomende invasieve berenklauwsoort. Zowel in Nederland als België komt de plant door het hele land voor, vooral in verstedelijkt gebied en op vochtige plekken, bijvoorbeeld langs sloten. In 2017 werd de reuzenberenklauw door de Europese Unie aangemerkt als invasieve exoot.
Blijf daarom altijd uit de buurt van de plant. Hoe herken je hem? De reuzenberenklauw is groter (twee tot drie meter, met uitschieters tot vijf meter) dan de gewone berenklauw (0,9 tot 1,5 meter) en is bovendien te op te merken aan de paarse vlekken op de stengels. Ben je toch in aanraking gekomen met het sap of de haartjes op de stengel en de bladeren? Spoel dan direct af met lauw water en dek af met een niet-klevend verband of pleister.
Lees ook: De Japanse duizendknoop: een plant die zich haast niet laat verjagen
