49 jaar van doorbraken op milieugebied in foto’s

De zware olievervuiling door de Union Oil Company in februari 1969, waarbij ruim tweeduizend vierkante kilometer zee- en kustgebied bij het Californische Santa Barbara met zware olie werd besmeurd, werd uitgebreid op tv vertoond en bracht senator Gaylord Nelson van Wisconsin ertoe om in 1970 de eerste Earth Day te organiseren. Datzelfde jaar werd de National Environmental Policy Act van kracht, waardoor voortaan bij elke belangrijke beslissing van de federale overheid de uitwerking op het milieu moest worden meegewogen.

Boeren in Illinois in de VS besproeien in 1948 een akker met Syndeet, een insecticide dat DDT bevatte. Hoewel een Nobelprijs was toegekend voor de ontdekking van DDT, beseften experts na verloop van tijd dat het middel zeer schadelijk voor het milieu was, onder meer doordat het de schalen van vogeleieren dunner maakte. In 1972 werd DDT eindelijk verboden, waardoor de Amerikaanse zeearend, de slechtvalk en veel andere bedreigde vogels werden behoed voor uitsterving.

Voordat in 1972 de Federal Environmental Pesticide Control Act in de VS werd aangenomen, waren toezichthouders niet verplicht om rekening te houden met de uitwerking van pesticiden op mens en milieu. Boeren als deze, die een sinaasappelboomgaard besproeien met een pesticide tegen roestmijt, hebben nu recht op de waarheid in advertenties voor pesticiden.

In 1952 was de Cuyahoga River nabij het centrum van Cleveland, Ohio, dusdanig vervuild dat het water vlamvatte. Twintig jaar later nam het Amerikaanse Congres de Clean Water Act aan, de regelgeving voor de afvoer van afvalwater. Het streven van de wet was om alle rivieren in het land weer geschikt te maken om in te zwemmen en te vissen, waaronder ook dit stuwmeer in de Colorado River.

De instelling van zeereservaten begon in de VS in 1972 met de Marine Protection, Research and Sanctuaries Act. Tegenwoordig worden in dit soort reservaten talloze biologische, historische en culturele schatten beschermt, van scheepswrakken in de Grote Meren tot deze bultrug in een zeereservaat voor de kust van Hawaï.

Dankzij de Marine Mammal Protection Act uit 1972 worden walvissen, dolfijnen, zeehonden en lamantijnen – waaronder deze twee in de Crystal River in Florida – strikt beschermd tegen jagers en opdringerig gedrag van mensen.

Nadat het Amerikaanse Congres had erkend dat steeds meer wilde diersoorten uitstierven of al bijna waren uitgestorven, nam het in 1973 de Endangered Species Act aan. Met de wet ontstond een aanzienlijke hoeveelheid regelgeving ten behoeve van planten en dieren die op de lijst van bedreigde diersoorten stonden, waaronder een wettelijk kader waarbinnen belangrijke habitats werden beschermd. Dankzij de wet konden soorten als de spitssnuitkrokodil zich opvallend goed herstellen.

De wereldwijde handel in bedreigde dieren en hun lichaamsdelen werd aan banden gelegd na het in kracht treden van de Conventie inzake de Internationale Handel in Bedreigde Soorten Flora en Fauna (CITES), in 1975. Sindsdien hebben landen samengewerkt om deze illegale handel aan te pakken en stropers te laten weten dat ze worden vervolgd. Bij acties tegen stroperij, zoals deze in het Nairobi National Park, worden vaak honderden tonnen aan in beslag genomen ivoor publiekelijk verbrand.

Als antwoord op de toenemende zorg over en wetenschappelijke inzichten in de schadelijke uitwerking op de volksgezondheid van verontreinigd drinkwater, werden in 1974 met behulp van de Safe Drinking Water Act nieuwe kwaliteitsstandaarden aan waterzuiveringsinstallaties opgelegd in de VS.

In New York staan automobilisten in 1974 in de rij om te tanken. In dat jaar begon de EPA met het gefaseerd uitbannen van gelode benzine in de VS – een proces dat pas in 1995 werd afgerond. Sinds het verbod op gelode benzine is de gemiddelde hoeveelheid lood in het bloed van Amerikanen met meer dan 75 procent gedaald.

Substanties die een aanzienlijk risico voor de volksgezondheid of het milieu met zich meebrengen, werden in 1976 verboden in het kader van de Toxic Substances Control Act. Dat leidde drie jaar later ook tot het verbod op PCB’s (polychloorbifenylen), waarna verontreinigde voorwerpen, zoals de transformators op de foto, naar de stortplaats werden afgevoerd.

In 1978 werden honderden inwoners van de wijk Love Canal in Niagara Falls, New York, ziek door giftig afval in het gelijknamige kanaal, een tragedie die de gevaren van industrieel afval aan het licht bracht. Een moeder organiseerde het protest van de gemeenschap nadat haar zoon ziek was geworden, waarmee zij een model creëerde voor soortgelijke burgerprotesten tegen milieuvervuiling.

Mede door de verontwaardiging over de kwestie-Love Canal werd in 1980 de Comprehensive Environmental Response, Compensation, and Liability Act (‘Overkoepelende Wet inzake Milieurespons, Compensatie en Aansprakelijkheid’) aangenomen, ook wel aangeduid als de Superfund-wet. Door de wet kunnen stortplekken met giftig afval worden opgeruimd en de vervuilers daarvoor financieel aansprakelijk worden gesteld. Zo werd in 2016 het Gowanus Canal in Brooklyn, New York, schoongemaakt in het kader van de Superfund-wet.

Ruim 400.000 vierkante kilometer wildernis viel eind 1980 onder de jurisdictie van de Alaska National Interest Lands Conservation Act (‘Wet voor Gebieden van Nationaal Belang in Alaska’). Tot de stukken land die werden beschermd, behoorden de nationale parken van Wrangell-Saint-Elias, Glacier Bay en de Gates of the Arctic, hier op de foto.

Als antwoord op ruim een decennium van protesten en onder druk van de wetenschap kondigde de Internationale Walvisvaartcommissie (IWC) in 1982 eindelijk een verbod op de commerciële walvisvangst af. Op een foto uit 1976 richt een walvisvaarder zijn harpoen op een potvis voor de kust van Pico, een van de eilandjes van de Azoren. Portugal sloot zich pas in 2002 bij de IWC aan.

In 1986 begon McDonald’s bioafbreekbare verpakkingen te gebruiken nadat het bedrijf door milieuactivisten was bekritiseerd vanwege de bergen aan doosjes van piepschuim die het produceerde. De verpakkingen vervuilden straten en overspoelden stortplaatsen. De stap van McDonald’s luidde een nieuw tijdperk in waarin bedrijven, vaak in samenwerking met actiegroepen, hun impact op het milieu proberen terug te dringen.

Met bulldozers opgehoopt afval ligt op de plek waar verontreinigde waterbronnen volgens activisten de stad Woburn in Massachusetts bedreigden. Acht families klaagden het bedrijf W.R. Grace aan wegens het verontreinigen van een deel van de drinkwaterbronnen van de stad. De veelbesproken zaak had grote invloed op de milieuwetgeving en op de publieke opinie.

In 1987 besloten wildbiologen om alle 27 nog resterende Californische condors te vangen ten behoeve van een fokprogramma. Hoewel het programma door brand bijna werd afgeblazen, wisten de wetenschappers enkele in gevangenschap geboren condors uiteindelijk met succes in het wild uit te zetten. Van de soort leven inmiddels weer ruim vierhonderd exemplaren in het wild.

In 1987 kwamen veel van de landen in de wereld bijeen om het Protocol van Montreal te ondertekenen en daarmee een groep chemicaliën te verbieden die verantwoordelijk was voor de afbraak van de beschermende ozonlaag in de atmosfeer. De bekendste van deze chemicaliën waren CFK’s of chloorfluorkoolstofverbindingen, die veel in spuitbussen en koelkasten werden gebruikt. Het gat in de ozonlaag begint inmiddels weer kleiner te worden.

Een ingenieur toont een kolf met water dat in 1970 uit rioolwater is gedestilleerd. Nadat de ergste industriële vervuiling was aangepakt, richtten toezichthouders hun aandacht op een ander groot probleem voor de waterkwaliteit: rioolwater. Met de Water Quality Act van 1987 werd ook het Clean Water State Revolving Fund in het leven geroepen, waarmee de modernisering van waterzuiveringsinstallaties in de hele VS kon worden gefinancierd.

Eind jaren tachtig ontstond er grote verontwaardiging over medisch afval dat op stranden aanspoelde waar kinderen speelden. In antwoord daarop werd in 1988 de Medical Waste Tracking Act aangenomen, die zorgaanbieders verplichtte om ervoor te zorgen dat ze hun medisch afval op de juiste manier afvoerden.

De grootste asbestreserves ter wereld liggen onder de Diablo Range in Californië. Hoewel het lichte en vuurbestendige asbest aanvankelijk als een nieuw wondermateriaal werd beschouwd, bleek al snel dat het een zeldzame vorm van longkanker veroorzaakte. In 1989 begon de VS het mineraal gefaseerd uit te bannen.

De Clean Air Act werd in 1990 grondig herzien om de problemen van de zure regen en het ozongat aan te pakken. In de wet werden strengere regels voor vergunningen en voor het toezicht op vervuilers opgenomen, zoals bij deze elektriciteitscentrale in Juliette, Georgia.

Honderden mensen woonden in 1992 in Rio de Janeiro het ‘Concert voor de Planeet Aarde’ bij, aan de vooravond van de VN-topconferentie inzake Milieu en Ontwikkeling (UNCED). De ‘Rio-top’ zette regeringen, ngo’s en het bedrijfsleven aan tot actie op milieugebied, voor het eerst ook met het oog op de klimaatverandering.

De zwartvoetbunzing in het Amerikaanse Westen werd als uitgestorven beschouwd totdat in 1981 een veehond met een dood exemplaar in z’n bek werd aangetroffen. Biologen slaagden erin de herontdekte populaties met behulp van fokprogramma’s te versterken. Nu leven er naar schatting weer duizend van deze bunzings in het wild.

De vastberaden juridisch secretaresse Erin Brokovich en haar firma Masry & Vititoe dwongen een schadevergoeding van 333 miljoen van een Californisch energiebedrijf af dat was aangeklaagd wegens de verontreiniging van plaatselijke drinkwater. De zaak was de grootste schikking in een ‘direct-action’-rechtszaak en was onderwerp van de film Erin Brockovich, met Julia Roberts in de hoofdrol.

Natuurlijk daglicht valt de Manassas Park Elementary School in Virginia binnen, een van de schoolgebouwen in de VS met het meest duurzame ontwerp. In 1993 werd de US Green Building Council opgericht om een revolutie in milieuvriendelijk design op gang te brengen; de beweging krijgt elk jaar meer voet aan de grond.

Met de ondertekening van de Biodiversiteitsconventie in 1993 legden landen uit de hele wereld zich vast op het beschermen van de biologische diversiteit op aarde. Natuurbeschermers hopen dat de nieuwste versie van dit verdrag eind 2020 zal worden ondertekend, met duidelijker omschreven doelstellingen en bescherming voor gebieden als de watervallen van Iguaçu in Brazilië (op de foto).

Na vele tientallen jaren van afwezigheid keerde de wolf in 1995 weer terug in het Yellowstone National Park. De dieren heroverden snel hun plek aan de top van de voedselketen, zorgden voor evenwicht in prooidierpopulaties en veranderden zelfs de loop van rivieren. Vandaag de dag vormt het Yellowstone-park een belangrijk reservaat voor wolven en een proeftuin voor hun rol in de natuur.

Nadat DDT was verboden en wetten waren aangenomen om de habitat van de Amerikaanse zeearend te beschermen, konden de roofvogels in 1995 van de lijst van met uitsterving bedreigde diersoorten worden gehaald. Met naar schatting 10.000 broedparen in het wild had de soort in 2007 geen enkele officiële bescherming meer nodig.

In 1997 namen landen uit de hele wereld het Kyotoprotocol aan, een eerste poging van wereldleiders om problemen als klimaatverandering, het afsmelten van gletsjers en de opwarming van de aarde gezamenlijk aan te pakken.

Toen de Toyota Prius in 2000 in de VS op de markt kwam, was het voor veel automobilisten de eerste kennismaking met de hybride-auto. Binnen een paar jaar begon bijna elke autofabrikant hybride modellen aan te bieden. De Prius mag zich nog steeds in goede verkoopcijfers verheugen. Op de foto een Prius-productielijn in de Toyota-fabriek in Aichi, Japan.

Op 25 oktober 2000 worden twee Greenpeace-demonstranten voor het hoofdkantoor van de EPA in Washington DC gearresteerd, waar ze tegen de opening van een vuilverbrander in Ohio protesteerden. Na tientallen jaren van protesten en acties bereikte het milieuactivisme en -bewustzijn rond de eeuwwisseling een nieuw hoogtepunt.

Het Tongass National Forest in Alaska, waar deze waterval is te zien, is een van de parken die worden beschermd door de omstreden Roadless Area Conservation Rule (‘Regelgeving ter Behoud van Wegenloos Gebied’). Met de regelgeving uit 2001 wordt bijna 240.000 vierkante kilometer aan ongerepte bos- en graslandschappen grotendeels beschermd tegen wegenaanleg en houtkap.

In 2002 nam de staat Californië een vérgaande Renewable Portfolio Standard aan, met het doel om in 2030 de helft van al zijn energiebehoeften uit hernieuwbare bronnen te betrekken. Veel staten hebben het Californische voorbeeld gevolgd en steden in de hele wereld hebben zich even ambitieuze doelen gesteld, waaronder Berlijn. Rond de Duitse hoofdstad, die in 2050 klimaatneutraal wil zijn, zijn akkers met zonnepanelen aangelegd.

Het boek Cradle to Cradle (2002) van William McDonough en Michael Braungart bracht een beweging op gang waarin men voor een nieuwe benadering van afval koos. Mensen en organisaties – van ontwerpers tot waterzuiveringsbedrijven – gaan daarbij uit van het idee dat afval een kostbaar basisproduct voor andere doeleinden kan zijn.

In 2003 richtte Elon Musk Tesla Motors op, waarmee hij de elektrische auto als toonbeeld van nieuwe technologie en luxe introduceerde. Andere fabrikanten hebben zijn voorbeeld gevolgd en veel R&D in de ontwikkeling van elektrische modellen gestoken.

De veelgeprezen documentaire An Inconvenient Truth (2006) van de voormalige Amerikaanse vicepresident Al Gore (op de foto) won twee Oscars en droeg bij aan de bewustwording over de klimaatverandering.

Vissers manoeuvreren tijdens hun jacht op zalm in de Bristol Bay in Alaska. In 2006 introduceerde de VS het idee van vangstaandelen in de commerciële visserij, in een poging om de vissers samen te laten werken en duurzamer te laten vissen. Met vangstaandelen stijgt het vangstquotum van iedere visser naarmate de gezondheid van het ecosysteem en de omvang van de vispopulatie het toelaten.

In 2007 moesten Amerikaanse auto’s in het kader van de nieuwe Energy Independence and Security Act (‘Wet voor Energieonafhankelijkheid en -veiligheid’) zuiniger worden. Hoewel fabrikanten zich jarenlang tegen de nieuwe standaards verzetten, werkten ze uiteindelijk samen met de overheid om ze haalbaar te maken. Tegenwoordig ontwikkelen ze hybride en elektrische modellen, waaronder deze elektrische BMW’s i8 en i3, die een carrosserie van koolstofvezel hebben.

Voetgangers steken de Bow Bridge in het New Yorkse Central Park over. Bijna 25 miljoen mensen wandelen elk jaar over de bijna honderd kilometer aan voetpaden in het park. Tot de groeiende wandel- en fietsbeweging in de VS behoorde in 2007 ook de lancering van de Walk Score, waarin steden, wijken en andere gebieden worden gerangschikt naar hun voetgangersvriendelijke voorzieningen.

Een stel loopt langs afvalbakken voor het gescheiden inzamelen van huisvuil, papier en blikjes in het Brooklyn Bridge Park in New York. De bakken maken deel uit van het PlaNYC-project dat burgemeester Michael Bloomberg in 2007 invoerde om de stad onder andere afvalneutraal en energiezuiniger te maken en met meer bomen, parken en fietspaden te vergroenen.

In 2009 creëerde president George W. Bush het Pacific Remote Islands Marine National Monument, waarin enkele van de meest ongerepte wateren van de Stille Oceaan worden beschermd. Het zeereservaat werd later door Barack Obama uitgebreid tot een oppervlakte van zo’n 1,3 miljoen vierkante kilometer, waarmee het bijna driemaal zo groot was als de staat Californië. Deze wateren, die kunnen bogen op een hoge biodiversiteit, worden evenals het Palmyra Atoll National Wildlife Refuge in de Stille Oceaan (op de foto) door de wet beschermd.

Het bijna uitgestorven elandsgeweikoraal groeit rond de zuidpunt van Florida en in de Caraïbisch Zee, waar het een habitat vormt voor rifbewoners als papegaaivissen, snoekslijmvissen en langoesten. In een poging om deze ecologisch kwetsbare kustwateren te beschermen kondigde het Amerikaanse ministerie van Binnenlandse Zaken in 2010 een zeven jaar durend moratorium op olie- en gasboringen in federale wateren in de Atlantische Oceaan af. President Trump wil deze gebieden nu weer openstellen voor boringen.

Een van de stuwdammen die de Elwha River in de staat Washington blokkeren, de Elwha Dam, werd in 2012 afgebroken. Het was de meest veelbesproken verwijdering van een stuwdam sinds het begin van een groeiende beweging om de natuurlijke loop van rivieren te herstellen en de terugkeer van de zalmtrek mogelijk te maken.

Eind 2015 kwamen wereldleiders in Parijs bijeen om nieuwe maatregelen tegen de klimaatverandering af te spreken. Tijdens de top vierde de stad Parijs de bijeenkomst met de projectie van de aanduiding ‘1,5 graad’ op de Eiffeltoren – de marge in graden Celsius waartoe de opwarming van de aarde volgens het Klimaatakkoord van Parijs beperkt moet worden. Op 1 juni 2017 maakte president Trump bekend dat hij de VS uit ‘Parijs’ zou terugtrekken, omdat het in zijn opvatting “ten nadele van de VS is en uitsluitend andere landen bevoordeelt, waarbij Amerikaanse werknemers en belastingbetalers de kosten moeten opvangen, in de vorm van banenverlies, lagere lonen, gesloten fabrieken en een sterk terugvallende economische productie.”

In 2017 besloot de EPA onder de regering-Trump om de regelgeving van de voorgaande regering-Obama inzake ozon niet langer uit te stellen. Ozon ontstaat door de inwerking van zonlicht op uitlaatgassen van voertuigen, elektriciteitscentrales en andere vervuilers en kan tot longklachten leiden. De nieuwe regelgeving verlaagt de nationale standaard voor de uitstoot van ozon van 75 naar 70 deeltjes per miljard (ppb) – een maatregel die de VS in 2025 naar schatting een besparing van tussen de 2,9 en 5,9 miljard dollar per jaar aan gezondheidszorg zal opleveren.

Na tientallen jaren van milieubeschermende maatregelen blijken talloze met uitsterving bedreigde dieren het weer goed te doen – volgens milieuactivisten een teken dat de Endangered Species Act goed werkt. In 2018 was de bladneusvleermuis Leptonycteris yerbabuenae de eerste Amerikaanse vleermuissoort die van de lijst van met uitsterving bedreigde diersoorten kon worden verwijderd. In 2017 werden de grizzly’s in het Yellowstone National Park van de lijst gehaald, iets wat in 2014 ook de kaalkopooievaar te beurt viel.

Het Death Valley National Park (op de foto) zal in 2019 worden uitgebreid nu president Donald Trump een wet heeft ondertekend die ervoor zorgt dat beschermde gebieden in de hele VS met ruim 8100 vierkante kilometer worden uitgebreid. Onderdeel van de wetgeving, die door beide grote partijen en alle betrokkenen wordt gesteund, zijn ruim 5200 vierkante kilometer aan extra wildernis die in het Amerikaanse Westen zal worden beschermd; nieuwe nationale monumenten in Mississippi en Kentucky; honderden kilometers aan rivieren die eerder onder het programma ‘Wild and Scenic Rivers’ vielen; en de uitbreiding van het Land and Water Conservation Fund.