13x Australische diersoorten getroffen door bosbranden

Het leefgebied van de koala strekt zich uit langs de oostkust van Australië waar momenteel een groot aantal bosbranden woedt. De wereldberoemde buideldieren bewegen maar langzaam en hun enige wapen tegen vuur is nog hoger klimmen in de eucalyptusbomen waar ze in leven. Omdat deze bomen olie bevatten, ontploffen ze tijdens extreme bosbranden op spectaculaire wijze. De bosbranden zijn geen bedreiging voor het voortbestaan van de koala’s omdat ze zo’n groot leefgebied hebben, maar hun populatie heeft het desondanks zwaar te verduren gekregen.

De rode reuzenkangoeroe, zoals deze op de foto, is een van de vier ondersoorten kangoeroes die getroffen zijn door de branden. Dit buideldier is snel en wendbaar en het lukt hem soms om te ontsnappen aan de vlammen maar bijvoorbeeld prikkeldraad kan hem daarbij ernstig belemmeren. Van degene die wel weten te ontsnappen zijn velen ontheemd, zonder voedsel of water en gewond. Australische dierenartsen hebben al veel slachtoffers van de branden moeten euthanaseren. In Mallacoota, een stad in het oosten van de staat Victoria dat ernstig geleden heeft onder de branden, hebben zich tientallen kangoeroes verzameld op een golfbaan omdat ze niet weten waar ze naartoe moeten.

Wombats leven in uitgestrekte, ondergrondse burchten met meerdere ingangen. Deze burchten kunnen soms bescherming bieden tegen rook, vuur en hitte, voor zowel wombats als andere dieren. Uit onderzoek blijkt dat andere diersoorten vaak een veilig heenkomen zoeken in wombatburchten tijdens extreme omstandigheden zoals brand en droogte, of om zich te verstoppen voor roofdieren. Wombats die de bosbranden weten te overleven zullen daarna andere uitdagingen moeten overwinnen zoals het ontwijken van roofdieren en het vinden van voedsel in een verschroeid landschap.

Een grijskopvleerhond, ondersteboven hangend. Deze vleermuissoort heeft vooral te lijden gehad van de uitzonderlijk warme en droge omstandigheden die hebben bijgedragen aan de bosbranden. Omdat ze niet tegen extreme hitte kunnen zijn ze dit seizoen in grote getalen gestorven. In een park in de buurt van Melbourne zijn in drie dagen tijd 4500 grijskopvleerhonden omgekomen toen de temperatuur boven de 43 graden Celsius uitkwam.

Voskoesoes hebben een uitgestrekt leefgebied in Australië dat overlapt met de gebieden die in brand staan. In het verleden hebben ze laten zien dat ze grote bosbranden kunnen overleven door zich te verschuilen in boomholtes. In de toekomst kunnen ze misschien niet meer terugvallen op deze ruimtes voor bescherming. Deze vind je voornamelijk in oudere bomen die na bosbranden vaak omvallen.

Wallaby’s, zoals bijvoorbeeld deze Bennet of roodnekwallaby, hebben te maken met een tekort aan voedsel in de gebieden die zijn getroffen door de branden. Om de kwaststaartrotskangoeroe te helpen, een bedreigde diersoort in New South Wales, hebben hulpverleners duizenden kilo’s aan zoete aardappelen en wortelen gedropt vanuit de lucht tijdens een missie genaamd “Operatie rotskangoeroe”.

Geelbuiksuikereekhoorns zijn een van de 6 soorten zwevende buideldieren die inheems zijn voor Australië. Ze zijn inmiddels geclassificeerd als een bijna bedreigde siersoort door de International Union for the Conservation of Nature. Ze leven in eucalyptusbossen in de brandgebieden en zijn afhankelijk van grote oude bomen om hun nesten in te maken. Het verlies van leefgebieden kan hun kwetsbare positie nog verder verslechteren. De afgelopen drie generaties zijn de aantallen van deze soort met 30 % afgenomen.

Potoroes, buideldieren ter grootte van hazen, hebben al te maken met afnemende aantallen en de verliezen door bosbranden zijn mogelijk catastrofaal. Een populatie van langneuspotoroes, te zien hier op de foto, is misschien volledig uitgeroeid toen een belangrijk leefgebied in New South Wales tijdens een bosbrand in oktober in de as werd gelegd. Een andere soort, de grootpootpotoroe, bewoont een klein gebied in draslanden die geteisterd zijn door bosbranden.

Mensen in New South Wales en Victoria hebben foto’s gedeeld op social media van kaketoes en parkieten die dood werden gevonden op de grond tijdens hittegolven. Vogels, waaronder de grote geelkuifkaketoe, leiden honger en dorst tijdens extreme hitte en droogte. Op Kangaroo Island wordt de bruine raafkaketoe met uitsterven bedreigd nadat zes van de acht bekende verzamelplekken zijn afgebrand.

De bosbranden zullen waarschijnlijk verregaande consequenties hebben voor de rivieren van Australië, waar onder andere het vogelbekdier (Platypus) zich thuis voelt. Zijn leefgebied strekt zich uit over de volledige oostkust. Omdat de branden bomen langs rivieren vernietigen leidt het verlies aan schaduw ertoe dat de temperatuur van het water stijgt. Voor een vogelbekdier mag deze niet boven de 28 graden Celsius uitkomen. Volgens deskundigen bestaat het gevaar dat het vogelbekdier lokaal kan uitsterven in regio's die bijzonder zwaar getroffen zijn door de branden.

Van de ernstig bedreigde bergdwergbuidelmuis zijn er in het wild nog slecht tussen de 2000 en 3000 over, allen op een paar bergen in het noorden van Victoria en het zuiden van New South Wales. Het is het enige Australische zoogdier dat zijn leefgebied uitsluitend in de bergen heeft en daarvan is een aanzienlijk deel afgebrand. De overlevenden kampen met voedseltekorten en ze worden bedreigd door wilde katten en vossen. Deze kunnen juist prima jagen in verschroeide landschappen.

Wanneer mierenegels zich bedreigd voelen, gebruiken ze hun poten om zich in te graven. Hun stekels beschermen hun huid tegen de vlammen. Dit overlevingsmechanisme is echter mogelijk niet genoeg tijdens extreme bosbranden. De mierenegels op Kangaroo Island, hier afgebeeld, hebben waarschijnlijk ernstige verliezen geleden nadat een vlammenzee in december 2019 de helft van het eiland in de as legde en enorme aantallen wilde dieren omkwamen.

De geschubde lelhoningeter staat op de lijst van bedreigde diersoorten. Hij leeft in bossen en op savannes aan de oostkust van New South Wales, een gebied dat zwaar is getroffen door bosbranden en droogte. In 2010 schatten experts dat er nog slechts 350 tot 400 van deze vogels in het wild waren. Deze vogels zijn voor hun voedsel afhankelijk van een bepaald soort eucalyptusboom waar ze tevens hun nesten in bouwen. Experts vrezen dat het verliezen van hun belangrijke leefgebieden gevolgen heeft voor hun mogelijkheden om zich voort te planten, te nestelen en zich te voeden, waardoor deze soort nog meer bedreigd wordt met uitsterven.