Bepaalde zaken gaan er in het Midden-Oosten niet anders aan toe dan bij ons. Zo kan het ook in Iran of Jordanië gebeuren dat je stofzuiger ermee ophoudt en niet meer blijkt te repareren. Alhoewel, in het Midden-Oosten lijkt bijna alles te repareren.
Wat in een land als Iran wél anders is dan in de Lage Landen: je moet maar net weten waar je een stofzuiger optrommelt. Of beter gezegd: je moet maar net weten in welke straat je moet zijn om aan bepaalde producten te komen. Omdat dit cryptische tipje van de sluier meer vragen oproept dan beantwoordt, volgt hier een handleiding om voortvarend te kunnen shoppen in het Midden-Oosten.
Stap 1: Vind het juiste district
Woon je bijvoorbeeld in Isfahan – het culturele hart van Iran – aan de Taleghani Street? Pfoe, dan heb je mazzel: je hoeft maar naar buiten te lopen of je vindt een breed scala aan nieuwe of minder nieuwe stofzuigers. Is je nichtje jarig? Ga dan even naar de Masjed Sheyyed Street voor kinderspeelgoed. Is de bekleding van je SAIPA (de Iraanse Citroën) gescheurd, moet het stuur worden vervangen of spaar je auto-onderdelen? Dan is Shahid Beheshti Street the place to be.
In Isfahan en de rest van Iran staat iedere straat in het teken van een ander soort koopwaar. In de ene straat vind je dertig schoenwinkels, in de andere twintig antiekzaakjes. Weer een stukje verderop vervang je die kapotte stofzuiger, enzovoorts. Het verdienmodel hierachter is mij geheel onduidelijk. Je zult maar met je garage halverwege de straat zitten. Zelfs de grootste twijfelaars hebben hun bougies allang bij een concurrent gekocht voordat ze bij jouw zaak aankomen.
Stap 2: Gebruik handen en voeten (en Google Translate)
Na de eerste twee avonden in Isfahan Iraans te hebben gegeten bij mijn gastgezin, vind ik het tijd om wat terug te doen: de derde avond staat in het teken van de verfijnde Nederlandse keuken. In tegenstelling tot boerenkool, hoop ik de ingrediënten van pannenkoeken in Iran wél te kunnen vinden. Een ambitieus plan is geboren. Gelukkig is het soort-van-supermarkt-district niet ver van het hostel. Gewapend met een boodschappenlijstje – lekker Nederlands – ga ik op pad.
Melk en eieren lukt nog wel met handen en voeten. Let wel, je moet niet te kritisch zijn. Melk is gewoon melk en eieren zijn gewoon eieren. Geen gedonder met volle of magere melk, scharreleieren of vrije uitloopeieren. De volgende stap is het bemachtigen van meel. Hoewel ik met mijn hosts drie keer had geoefend op ‘آرد گندم’, Perzisch voor tarwemeel, ben ik dat woord al vergeten voordat ik de straat uit loop.
Op zo’n moment biedt het gedownloade woordenboek Perzisch-Nederlands van Google Translate uitkomst. Ik stap de winkel binnen, pak melk, pak eieren, loop door naar de kassa en laat de winkelier ‘آرد گندم’ lezen van mijn telefoonscherm. Een bevestigende twinkeling in ogen verraadt dat de boodschap succesvol is overgebracht. De man verdwijnt naar het magazijn en komt terug met, denk ik, tarwemeel. Missie geslaagd.
Stap 3: Negeer stap 1 en 2 en ga naar de bazaar
De bazaar in Iran is niet hetzelfde als die in Beverwijk. Of nou ja, in essentie eigenlijk wel. Zowel in de bazaars van Isfahan als de zwarte markt in Beverwijk kun je alles kopen: nieuwe spullen, gebruikte spullen, gesneuvelde spullen, kleding, elektronica, vogels en eten. De ‘districtregel’ van stap 1 omzeil je dus in de bazaar. De bazaars zelf zijn ook niet lastig te vinden. Je vindt ze verspreid door elke stad en op straat in ieder dorp.
De bazaar is altijd drukbezocht, ongeacht het tijdstip. Er scheuren scooters door de straatjes, er lopen mannen met bevoorradingskarren en er hangt een mix aan kooplui en bezoekers rond – waarbij vaak lastig is te onderscheiden wie nu wie is. In de bazaar vind je Iran zoals je Iran wil zien: een oosterse mix van kleuren, geuren en smaken.
In zekere zin is de Iraanse bazaar een handreiking aan iedere toerist: functioneel voor het kopen van spullen en onmisbaar in de foto’s die je naar het thuisfront stuurt. In de bazaar maak je vrienden, laat je je afzetten en dingen aansmeren, koop je de mooiste handgemaakte spullen en verdwaal je. De bazaar is Iran in het klein.
