De meteorenzwerm Delta-Aquariden belooft in juli een feestelijk tintje aan de nachthemel te geven, met zo’n 25 meteoren per uur op het hoogtepunt van het spektakel.
De nachthemel zal deze maand ook het toneel zijn van de twee grootste planeten van het zonnestelsel, terwijl de vroege ochtend een prachtige aanblik van buurplaneet Venus zal bieden, wanneer zij een constellatie zal vormen met de maan en met een ster die een kosmisch middelpunt vormt.
Dus stof die verrekijker af en zet deze datums in je agenda!
Jupiter en de maan – 1 juli
Bekijk de bijna-volle wassende maan terwijl ze dicht langs de grootste planeet van het zonnestelsel, Jupiter, en de ster Spica trekt. Dit kosmische trio zal in een fraaie driehoeksformatie te zien zijn wanneer het in de vroege avond boven de zuidoostelijke horizon opkomt.
Venus passeert de Plejaden – 5 juli
Kijk in de zeer vroege ochtend, nog voor het krieken van de dag, richting het oosten naar de heldere ‘Morgenster’ Venus, die je op het spoor brengt van de Plejaden-sterrencluster. De planeet en de sterrengroep zullen slechts zeven booggraden van elkaar gescheiden zijn – minder dan de breedte van een vuist die op armlengte wordt gehouden. De sterrengroep op driehonderd lichtjaar van de aarde is een klassieker op winteravonden, maar voor vroege vogels met verrekijkers is hij ook nu een gemakkelijk te spotten doelwit, want Venus, de godin van de liefde, wijst de weg.
Saturnus en de maan – 6 juli
Kijk na het invallen van de duisternis in zuidoostelijke richting en zie hoe de bijna-volle wassende maan een paar vormt met de geringde planeet Saturnus. Met het blote oog ziet de gasreus eruit als een heldere, gelige ster, maar zelfs door de zwakste amateur-telescopen zijn de befaamde ringen goed te zien.
Nog maar een maand geleden stond Saturnus het dichtst bij de aarde, en door een amateur-telescoop glanst de planeet dus nog steeds indrukwekkend groot en helder. Met de telescoop kun je ook de Cassinischeiding (een bijna vijfduizend kilometer breed ‘gat’ in de ringen) en, in de directe omgeving, enkele van Saturnus’ grootste manen spotten.
Venus en Aldebaran – 14 juli
Tegen zonsopgang is Venus het helderste hemellichaam dat in het oosten opkomt, vandaar dat de planeet de ‘Morgenster’ wordt genoemd. De tweede planeet vanaf de zon gerekend is momenteel het helderste object aan de ochtendhemel – afgezien van de zon en de maan.
Venus is deze week nog spectaculairder dan anders, want onze kosmische buur trekt langs de oranjekleurige ster Aldebaran. Deze rode reus, die het middelpunt van het mythische sterrenbeeld Taurus (De Stier) vormt, verschijnt op minder dan drie booggraden van Venus. De schijnbare nabijheid is een optische illusie: onze zusterplaneet bevindt zich op een afstand van 152 miljoen kilometer van de aarde, Aldebaran op een afstand van 65 lichtjaar.
Interessant is dat de ruimtesonde Pioneer 10, die in 1972 werd gelanceerd, zich op dit moment op 17,9 miljard kilometer van de aarde bevindt en richting Aldebaran zoeft. Wanneer de sonde de omgeving van de ster bereikt? Over ongeveer twee miljoen jaar...
Venus en de maan – 20 juli
Onze heldere buurplaneet Venus wordt bij het aanbreken van deze dag begeleid door de afnemende maansikkel. Het kosmische paar kan vlak boven de horizon een prachtige foto opleveren.
Venus en de Krabnevel – 26 juli
Venus trekt dicht langs de zuidkant van het helderste supernovarestant aan de nachthemel: de Krabnevel of M1 (Messier 1), die zich op 6300 lichtjaar van de aarde bevindt. Het onwaarschijnlijke duo wordt door slechts één booggraad van elkaar gescheiden – de breedte van twee volle manen naast elkaar. Je kunt deze uitdijende wolk van gas en stof die door een exploderende ster de ruimte in werd geslingerd, bekijken met een amateur-telescoop (in de buitenwijken) en op een heel donkere nacht misschien zelfs met de verrekijker.
Jupiter en de maan (deel II) – 28 juli
Voor de tweede maal deze maand trekt de maan ’s avonds langs Jupiter. Dus als je de 1ste juli hebt gemist, krijg je een herkansing.
Meteorenregen – 30 juli
Kijk uit naar de vallende sterren van de Zuidelijke Delta-Aquariden, een meteorenzwerm die in de vroege uurtjes vóór zonsopgang losbarst. Omdat zijn beroemde verwant, de Perseïden, half augustus waarschijnlijk door het licht van de maan zal worden overstraald, is deze regen van oplichtende meteoren waarschijnlijk een fraaier spektakel voor nachtkijkers.
Aangezien de maan (in het eerste kwartier) al kort na middernacht plaatselijke tijd ondergaat, zal deze meteorenshow bij een ideaal donkere nachthemel in de vroege ochtend zijn hoogtepunt bereiken. De eerste Aquariden schieten eigenlijk al op 20 juli door het firmament; de zwerm wordt daarna steeds actiever en bereikt op 30 juli met zo’n 25 meteoren per uur zijn climax. Daarna zullen er nog tot half augustus af en toe meteoren van de Aquariden-zwerm door de hemel schieten.
Door het perspectiefeffect lijken de afzonderlijke meteoren uit de zwerm allemaal uit de richting van één punt oftewel de radiant te komen, in dit geval in het sterrenbeeld Aquarius (Waterman), dat op gemiddelde noorderbreedten zeer laag aan de zuidelijke horizon is te zien. Het beste zicht op het spektakel hebben meteorenspotters nabij de evenaar en op het zuidelijk halfrond.
Veel kijkplezier!
Andrew Fazekas, de ‘Night Sky Guy’, schreef het boek Star Trek: The Official Guide to Our Universe en is presentator van Mankind to Mars van NG Live! Volg hem op Twitter, Facebook en zijn website.
