Met een aantal journalisten zit ik in een busje. De chauffeur houdt zijn blik op de weg gericht en zegt geen woord, terwijl mijn ogen alle kanten op schieten. De buitenwijken van Praag rollen aan weerszijden voorbij. Gebouwen zijn gehuld in lichte, vrolijke kleuren, maar vaak overspoten met grove zwarte graffitikrabbels. Is dit de stad die ik bezocht op mijn achttiende, tijdens mijn allereerste roadtrip met mijn allereerste vriendje? De romantiek lijkt nog ver te zoeken.
Het duurt niet lang voor ik die eerste indruk moet bijstellen. Bij de Praagse Burcht springt direct een pasgetrouwd stel in mijn oog, poserend voor trouwfoto’s. Wat toevallig!
Nou, niet dus. Binnen een kwartier heb ik rond de Burcht al drie andere bruidsparen gespot, elk begeleid door een fotograaf die ze precies vertelt waar en hoe ze moeten poseren. Het is een zicht zoals ik het nog nooit heb gezien, de ‘mooiste dag van hun leven’ gedegradeerd tot banaliteit, en ik blijf me maar afvragen wat Praag tot zo'n aantrekkelijke locatie maakt voor pasgehuwde paren.
‘De meeste stelletjes komen uit Rusland om hier originele trouwfoto's te maken,’ legt Božena Hrdličková, een pittige, blonde vrouw en onze gids voor de middag, uit wanneer ik naar de bruidsparen wijs. Origineel lijkt me anders als ik kijk naar de stellen die in de rij staan voor een foto, maar na een rondleiding door het centrum kan ik me wel voorstellen dat de Tsjechische hoofdstad voor veel Russen exotisch aanvoelt. Zelfs ik – iemand zonder ook maar enige voorkennis van architectuur – kan zien hoe uniek het Praagse straatbeeld is. Na de eerste paar minuten richt mijn blik bijna alleen nog omhoog, naar de talloze decoratieve gevels en imposante torens. Praag wordt ook wel de stad van de honderd torens genoemd, vertelt Hrdličková terwijl we op Staroměstské náměstí, het plein van de Oude Stad, staan. Daarna wijst ze naar verschillende gebouwen en noemt de bijbehorende bouwstijlen op: gotiek, barok, rococo, art deco, jugendstil.
Ik probeer me een stad te bedenken waar bouwwerken uit zo veel verschillende tijden en stijlen nog zo intact naast elkaar staan, maar het lukt me niet. ‘Dat hebben we deels te danken aan Hitlers liefde voor Praag,’ vertelt Hrdličková tot mijn verbazing. ‘Hij vond de architectuur zo mooi dat hij er geen bommen op wilde gooien. Jammergenoeg werd alsnog een deel van de binnenstad verwoest toen Amerikaanse bommenwerpers de stad in 1945 aanzagen voor Dresden.’
Praag is nooit de kunsthoofdstad van nazi-Europa geworden zoals Hitler het graag had gezien, maar is tegenwoordig een kunstwerk op zich. De architectonische aantrekkingskracht brengt niet alleen Russen naar de stad, maar toeristen van over de hele wereld. Terwijl het aantal Russische toeristen in 2014 daalde, namen de Chinese toeristen toe met 22 procent. En met het uitkomen van de Chinese romantische dramafilm Somewhere Only We Know, gefilmd in de straten van Praag, hopen de Tsjechen dat dat aantal dit jaar nog verder zal toenemen. ‘Zoals Nieuw-Zeeland toeristen trekt met Lord of the Rings, brengt deze film stellen op het idee om op huwelijksreis te gaan naar Praag,’ zegt Petra Palečková van Czech Tourism.
Wandelend door de stad wordt het me duidelijk dat de Praagse toeristenindustrie grotendeels is gericht op deze koppels. Witte oldtimers en koetsen met paard staan klaar om verliefde stellen, al dan niet in trouwoutfit, door hun roze bril naar de stad te laten kijken. Overal staan mannen op straat folders uit te delen – niet voor korting op een broodje kebab, maar voor klassieke uitvoeringen in de concertzalen. Zelfs de in communistische stijl gebouwde televisietoren, door de inwoners ook wel ‘het lelijkste gebouw van Praag’ genoemd, blijkt van binnen over een grandioos restaurant en nog grandiozer uitzicht te beschikken.
Ik zie maar weinig terug van hoe ik de stad beleefde toen ik hier jaren geleden met mijn eerste vriendje een bezoek bracht. Ik herinner me een turbulente reis met hilarische momenten en heftige ruzies, maar de oude straten en gebouwen van Praag hadden zich niet in mijn geheugen gegrift. Het voelt alsof ik de stad nu pas écht voor het eerst ontdek. Logisch misschien ook. Ik was met mijn 18 jaar nog te jong om de architectuur te kunnen waarderen, te naïef om de levensloop van Franz Kafka – prachtig weergegeven in het Kafkamuseum – te begrijpen, en te onervaren om Praag te vergelijken met alle andere plekken waar ik inmiddels ben geweest.
Het is niet dat ik de stad tijdens mijn eerdere bezoek niet mooi vond, maar het voelde als een soort naïeve verliefdheid met wat vlinders in mijn buik. Die vlinders zijn verdwenen, maar mijn waardering voor de schoonheid en culturele gelaagdheid van de Tsjechische stad is alleen maar gegroeid. Nu durf ik met recht te zeggen: Praag, ik hou van je.
