26 vrouwen, van wie een aantal gekleed gaat in roze shirts met de tekst ‘Girls First’, zwoegen fanatiek de helling op langs een bord dat een stijgingspercentage van 16 aangeeft. Een percentage dat mij vóór deze fietstocht weinig zei maar dat zich nu heel concreet vertaalt naar verzuurde bovenbenen. Het moet een bijzonder gezicht zijn voor de Vietnamezen, want velen van hen komen hun huis uit, zwaaien en roepen ons bemoedigende (althans, dat hoop ik) woorden toe.
In vier dagen tijd fietsen we 300 kilometer door het groene, heuvelachtige landschap van Centraal-Vietnam, langs de grens met Laos, om met eigen ogen te zien hoe de meisjes leven voor wie we het afgelopen half jaar geld voor hebben ingezameld. Met Cycle4Girls, een sponsorfietstocht door Vietnam voor Plan Nederland, werd 108.000 euro opgehaald, waarmee we voor de komende 3 jaar 108 meiden kunnen sponsoren met onderwijs, voeding en drinkwater.
Nog enkele heuvels van ons verwijderd wacht een bijzondere ontmoeting. Een aantal vrouwen zal kennismaken met ‘hun sponsormeisje’. Ook ik.
Deze meiden zijn van de Ruc-stam, een etnische minderheid die in 2013 werd gerekend tot de 10 meest mysterieuze stammen ter wereld. Pas in 1959 werden ze ontdekt. In de provincie Quang Binh, in het Minh Hoa-disctrict, stuitten grenswachters op een groep naakte ‘wilden’ die als dieren rotsen beklommen en in bomen zwaaiden. Ze leefden van jagen en verzamelen en waren nooit eerder in contact gekomen met mensen buiten de stam. Door de bombardementen die de Amerikanen tijdens de Vietnamoorlog (of volgens de Vietnamezen: de Amerikaanse Oorlog) uitvoerden in deze geïsoleerde regio’s, werden de Ruc-leden verdreven uit hun grotten in de jungle. Een lang en moeizaam integratieproces volgde, waarbij de Vietnamese overheid de stamleden in de jaren ’70 wist over te halen zich te vestigen in drie kleine nederzettingen met stenen huisjes in de bergen van Phong Nha, in nationaal park Ke Bang.
We beklimmen nog een aantal stevige heuvels in een waanzinnig mooie, groene omgeving en enkele honderden meters voor het dorp moeten de meesten van ons het fietsen opgeven en te voet verder. Stenen huisjes met rommelige tuintjes, gekleurd wasgoed over houten palen, nieuwsgierige, enigszins timide kinderen en veel sjaals, capuchons en mutsen. Het miezert een beetje en het is koud.
In het midden van het dorp zijn de meeste Ruc-leden vandaag verzameld. Enigszins ongemakkelijk staren we elkaar aan. Uiterlijk verschillen ze licht van de Kinh, de etnische Vietnamezen. Als deze ontmoeting hun kennismaking met de Europese vrouw is – in onze weinig flatteuze fietskleding met helmen nog op, kleding en gezichten besmeurd met modderspetters en zonder uitzondering twee koppen groter dan onze gastheren en -vrouwen – dan moet dat een verwarrende indruk maken. Er zijn spelletjes, liedjes en dansjes georganiseerd om het ijs wat te breken, en voordat we het wel en goed beseffen huppelen we al procommunistische liederen zingend, hand in hand door het dorp.
Dan ontmoet ik Man, een geestige naam voor een meisje. Mijn sponsormeisje.
14 jaar is ze, en samen met haar moeder gekomen van een nog verder afgelegen dorp voor deze kennismaking. Ik overhandig wat cadeautjes en Man vertelt via een tolk over haar droom arts te worden en de mensen in haar gemeenschap te helpen. Door het werk van Plan in deze afgelegen gebieden krijgen ook meisjes als Man een stem in de wereld. De eerste afgestudeerde mannelijke onderwijzer van de Ruc-stam is inmiddels een feit. Als Man stilvalt, port haar moeder haar in haar zij om vooral ook vragen aan mij te stellen. Sommige zaken zijn geruststellend universeel.
Er komt een man langs om de meegebrachte cadeautjes te controleren. Hij checkt bij Man en haar moeder of alles in orde is. Dit wantrouwen kent een geschiedenis. In het verleden is er meerdere malen misbruik gemaakt van de kwetsbare positie van de Ruc. Zo werd er door een duistere organisatie bloed afgetapt bij enkele stamleden voor ‘onderzoek’ – driemaal de normaal toegestane hoeveelheid. En kinderen werden ter adoptie afgestaan terwijl hun ouders dachten dat ze in een veilige omgeving onderwijs en eten kregen.
Een half uur later nemen we afscheid. Ik sjor de weinig flatteuze fietsbroek met ingebouwde kussens nog eens wat op. We stappen op onze fiets en zwaaien. Er wacht een beloning. Zij die 16 procent stijgen, zullen in dit geval ook 16 procent dalen. Ik trap stevig op mijn pedalen en voel de wind in mijn gezicht toenemen.
26 vrouwen, allen een ervaring rijker, lijken te zweven door het mistige Vietnamese landschap.
