Zo'n 150 miljoen jaar geleden liep een jonge dinosaurus rond in het gebied dat nu de Amerikaanse staat Montana is. Het dier met zijn lange nek was nog geen vijf jaar oud toen hij bedolven raakte door een kolkende modderstroom, waardoor hij voor eeuwig jong bleef.
Uiteindelijk werd het jonkie door onderzoekers bevrijd uit zijn bed van stenen. Na het opgraven van zijn restanten publiceerden de onderzoekers onlangs een artikel in Scientific Reports, waarin ze schrijven dat de schedel de kleinste is die ooit werd gevonden van de groep langnekdinosauriërs die Diplodocidae werden genoemd. De mogelijke recordhouder kreeg zelfs een bijnaam: Andrew. Hij werd vernoemd naar de staalbaron en filantroop Andrew Carnegie, die paleontologisch onderzoek financierde en naar wie ook een diploducussoort is vernoemd.
Omdat de doorsnede van zijn schedel maar 25 centimeter is, vermoeden de onderzoekers dat Andrew een nog jonge Diplodocusis. Dat maakt de vondst extra bijzonder. Er zijn weliswaar ruim honderd Diplodocus-exemplaren gevonden, maar het aantal schedels is veel kleiner. Tot nog toe zijn dat er ongeveer tien. Als de reconstructie van de wetenschappers klopt, dan is de schedel van Andrew de kleinste en jongste van alle Diplodocus-koppen die ooit werden gevonden. Daardoor zou hij meer inzicht kunnen bieden in de ontwikkeling van deze dinosaurussoort.
“De kleinste Diplodocus-schedel zou ons veel kunnen vertellen over de manier waarop deze dieren volwassen werden,’ stelt paleontoloog D. Cary Woodruff, de hoofdonderzoeker die promotieonderzoek doet aan de Canadese University of Toronto.
‘De keuze was reuze in de saladebar’
Andrew werd gevonden in de Mother's Day Quarry in Montana. Hier ligt een verzameling botten van ten minste zestien jonge dinosauriërs, door elkaar gehusseld als een spelletje mikado. De overblijfselen liggen begraven onder een laag modder vol stenen, wat een aanwijzing is dat een kudde jonge diplodocidae werd overvallen door een overstroming. Gezien de hoek waarin de botten in de modder staken, denken wetenschappers dat de lichamen van de jonge dieren later werden vertrapt door andere dinosauriërs.
Andrew werd gevonden in de Mother's Day Quarry in Montana. Hier ligt een verzameling botten van ten minste zestien jonge dinosauriërs, door elkaar gehusseld als een spelletje mikado. De overblijfselen liggen begraven onder een laag modder vol stenen, wat een aanwijzing is dat een kudde jonge diplodocidae werd overvallen door een overstroming. Gezien de hoek waarin de botten in de modder staken, denken wetenschappers dat de lichamen van de jonge dieren later werden vertrapt door andere dinosauriërs.
Andrew kwam in 2010 onder het gesteente tevoorschijn, tijdens een opgraving onder leiding van Glenn Storrs. Hij is medeauteur van het artikel en als paleontoloog verbonden aan het Amerikaanse Cincinnati Museum Center. Storrs riep de hulp van Woodruff in om het fossiel nader te bestuderen.
Woodruff stelt dat de schedel afkomstig is van een Diplodocus, ondanks het feit dat er veel verschillen zijn met schedels van volwassen exemplaren. Zo had Andrew dertien tanden en kiezen in zijn onderkaak, sommige daarvan met lepelvormige randen, om door harde vegetatie te kunnen snijden. Volwassen dieren hadden in hun onderkaak echter maar elf puntige tanden, waarmee ze zachtere vormen van vegetatie aankonden. Daarnaast had Andrew een smalle snuit, zoals een hert, terwijl de kop van een volwassen Diplodocusbreder was, en meer leek op die van een koe.
Volgens Woodruff zijn die verschillen te verklaren doordat het dieet van de dinosauriërs veranderde naarmate ze ouder werden. Die conclusie sluit aan bij een onderzoek uit 2010 van een andere schedel van een jonge Diplodocus. Volwassen dieren waren een soort grasmaaiers, die grote hoeveelheden varens en andere zachte plantensoorten aten. Maar jonge Diplodocidaewaren mogelijk selectiever. Dankzij hun verschillende soorten tanden en kiezen konden ze de lekkerste en beste delen van heel veel verschillende soorten planten eten.
“Door die variatie in hun tanden en kiezen hadden ze een soort Zwitsers zakmes in hun bek, snap je? Ze kunnen elke plant eten die ze maar willen,” aldus Woodruff. “[Hun] keuze was reuze in de saladebar."
Een puzzel met ontbrekende stukjes
Kristi Curry Rogers, paleontologe aan het Amerikaanse Macalester College in Minnesota, vindt het nieuwe artikel interessant, maar stelt dat er wel iets af te dingen valt op de conclusies. Zij wijst erop dat het fossiel verre van compleet is. Zo ontbreken er van de schedel van Andrew delen van zijn wang, gehemelte en onderkaak. Bovendien waren de fossielen enigszins verdrukt. Dat bemoeilijkt de reconstructie van de schedel, en maakt het al helemaal lastig om op basis daarvan uitspraken te doen over zijn gedrag.
“De auteurs gaan nauwelijks in op de vervormingen en ontbrekende delen van de schedel. Als ze dat wel hadden gedaan, is de kans groot dat ze heel andere conclusies hadden getrokken,” schrijft ze in een e-mail.
Volgens haar is het zelfs maar de vraag of Andrew wel een Diplodocusis. Toen onderzoekers probeerden te bepalen wat voor soort DiplodocusAndrew precies was, bleek dat af te hangen van welke kenmerken ze bekeken. “Dat deel van het artikel is in mijn ogen het interessantst en het belangrijkst,” laat paleontologe Kimberley Chapelle per e-mail weten. Zij werkt aan haar promotieonderzoek aan de Zuid-Afrikaanse University of the Witwatersrand. De verwarring is mogelijk te verklaren door groeipijn: jonge en oudere Diplodocidaekunnen er heel verschillend hebben uitgezien, waardoor het lastig is ze te categoriseren.
Woodruff stelt dat hij het op het moment het meest waarschijnlijk vindt dat Andrew een Diplodocusis. Maar, voegt hij daaraan toe, het zou ook om een tot nog toe onbekende soort kunnen gaan. Om definitief uitsluitsel te kunnen geven, wordt de schedel van Andrew nu met een 3D-scanner onderzocht.
“Daar gaat het uiteindelijk om in de wetenschap: één voorwerp, twee zienswijzen, verschillende meetbare hypothesen,” stelt Woodruff in een e-mail. “Het is niet erg als later blijkt dat het om een andere soort dinosaurus ging. Andrew levert ons hoe dan ook meer kennis op... wat voor dinosaurus hij dan ook mag zijn.”
Bekijk ook: 23x foto’s van fossielen van dinosauriërs
Lees ook: Fossiel van ‘wonderbaarlijke draak’ verandert evolutieverhaal dinosauriërs
Dit artikel werd oorspronkelijk in het Engels gepubliceerd op NationalGeographic.com
