NASA omschrijft supernova’s als de ‘grootste explosies die ooit in de ruimte plaatsvinden’. Bij zo’n monsterexplosie komt meer energie vrij dan de zon in haar hele leven produceert. Hoe ontstaat een supernova en wat blijft er na zo’n ontploffing over?
Wat gebeurt er bij een supernova?
De ene supernova is de andere niet. Er zijn twee scenario’s die aan de ontploffing van een ster vooraf kunnen gaan. Een supernova kan ontstaan wanneer een ster sterft. Maar waarom resulteert dit in een enorme explosie?
Laten we Betelgeuze als voorbeeld nemen. Deze rode superreus staat al duizenden jaren op springen. In het midden van de ster vindt een kernfusie plaats. Hierbij wordt waterstof omgezet in helium. Dit proces gaat miljoenen of miljarden jaren zo door, tot de brandstof op is. Dan is het einde van de ster nabij.
Na de kernfusie ontstaan ook zwaardere elementen, zoals koolstof en zuurstof. Ondertussen wordt in de buitenste lagen van de ster het laatste beetje waterstof tot helium gefuseerd. Uiteindelijk is de ster zo zwaar dat hij onder zijn eigen zwaartekracht bezwijkt. Hierbij komt enorm veel energie vrij. Deze explosie noemen we een supernova. In het geval van Betelgeuze resulteert dit in een explosie die zo groot is, dat hij maandenlang vanaf de aarde zichtbaar is, nog feller dan een volle maan.
De ene ster snoept de andere op
Een supernova kan ook ontstaan als het gevolg van een gevecht tussen twee sterren in een binair sterrenstelsel. Hierbij draaien twee sterren rond hetzelfde punt. Een van die twee sterren snoept als het ware wat materie van zijn buur af, waardoor hij te groot wordt en uiteindelijk als een supernova explodeert.
Wat gebeurt er na zo’n supernova? Waar blijft alle materie waaruit de ster bestond? De in elkaar gestorte ster verandert in een zwart gat of een neutronenster. Zo noemen we de ineengestorte kern met een relatief grote massa die na een supernova overblijft.
Maar daar blijft het niet bij, want tijdens een supernova worden ook nog eens heel veel deeltjes de ruimte in geslingerd. Deze elementen vormen vervolgens de bouwstenen van nieuwe sterren en planeten.
Hoeveel supernova’s zijn er?
Volgens berekeningen van ESA vindt er elke vijftig jaar een supernova plaats in de Melkweg. Ons sterrenstel is er slechts één van honderden miljarden in het heelal. Volgens het Amerikaanse Department of Energy betekent dit dat er elke tien seconden ergens in het universum een supernova plaatsvindt.
Overigens hoeven we niet bang te zijn dat de zon ooit op eenzelfde manier aan haar einde komt. De zon is te klein om een supernova te worden. Al is het alternatief niet heel veel gunstiger voor het leven op aarde. De zon wordt waarschijnlijk wel groot genoeg om de hele aardkorst te verbranden.
Lees ook: dit is wat je moet weten over zonnestormen.
