In de Marokkaanse bodem ligt een schat aan informatie verborgen. Neem bijvoorbeeld de Kem Kemafzetting, een geologische formatie op de grens met Algerije. Hier werden veel fossielen gevonden uit het Vroeg-Krijt, de periode waarin dinosauriërs hun hoogtijdagen beleefden.
In het gebied leefden niet alleen veel theropoden (vleeseters) maar ook enkele sauropoden (langnekken) en één ander type herbivoor. Dat blijkt uit een nieuwe internationale studie van onder andere de Universiteit Utrecht en de Vrije Universiteit Brussel, waarvan de resultaten zijn gepubliceerd in Journal of Vertebrate Paleontology.
Dinosaurustanden raden
Dat we weten van hun bestaan, danken we aan de vondst van hun tanden. ‘Verder blijft er weinig over van de dieren, waardoor we vaak moeten raden welke dinosaurus deze tanden heeft achtergelaten,’ zegt Femke Holwerda van de Universiteit Utrecht. Zij maakte onderdeel uit van het internationale team van paleontologen dat de dinotanden uit een museumcollectie onderzocht.
Sommige tanden binnen de collectie lieten zich makkelijk identificeren, zoals die van Spinosaurus en Carcharodontosaurus, beide bekend van de Jurassic Park-films. Maar dat gold niet voor alle tanden. Decennialang lagen er ‘mysterietanden’ in het museum. Daarvan werd aangenomen dat ze afkomstig waren van Dromaeosauridae, een groep dino’s waartoe ook de raptorachtige dinosauriërs behoren.
Maar toen de onderzoekers kunstmatige intelligentie gebruikten om de herkomst van de tanden vast te stellen, werden ze ineens op een heel ander spoor gezet. Eén tand bleek afkomstig van een dino binnen de groep Abelisauridae, vleeseters die een verre verwant zijn van Tyrannosaurus. De andere tand was afkomstig van een dino binnen de Noasauridae, een groep kleine vleeseters met lange nekken waarvan in Marokko maar heel weinig resten zijn gevonden.
Paleontologie en AI
Zonder kunstmatige intelligentie was het de onderzoekers nooit gelukt om de tanden te identificeren. ‘We lieten het algoritme kenmerken van tanden van verschillende dinosaurussoorten verwerken,’ vertelt onderzoeker Simon Wills van het Natural History Museum in Londen. Het zelflerende algoritme wist vervolgens te helpen de soorten achter de gevonden tanden te onderscheiden.
‘Die tanden lagen al decennialang in een museumcollectie, maar door deze nieuwe combinatie van technieken is het onderzoek nieuw leven ingeblazen,’ zegt Holwerda van de Universiteit Utrecht. ‘Met de traditionele methoden bleven geïsoleerde vondsten van tanden van deze kleine theropoden onopgemerkt.’
Volgens paleontoloog Koen Stein van de Vrije Universiteit Brussel, evengoed betrokken bij het onderzoek, zijn de resultaten veelbelovend voor biodiversiteitsonderzoek naar andere dinosauriërs, zoals sauropoden. Die zijn nog zeldzamer in de Kem Kemafzettingen. ‘Kunstmatige intelligentie zit tegenwoordig overal. Logisch dat we het ook in de paleontologie en natuurwetenschappen in het algemeen gebruiken. Het blijkt een nuttige tool om onze onderzoeksmethoden te verfijnen, en uiteindelijk een beter beeld te krijgen van biodiversiteit in het verleden,’ besluit Stein.
