Het begon met een klauw...

Tijdens een zoektocht naar dinosaurusfossielen in de La Colonia-formatie in Argentinië stuitte een groep paleontologen op een teenbot dat uit een rots stak. Er bleek een dinosaurussoort aan vast te zitten die we nog niet kenden: een vleeseter die tientallen miljoenen jaren geleden door het prehistorische Patagonië zwierf voordat een planetoïde-inslag het Krijt tot een abrupt einde bracht.

Onder sediment bedolven

Diego Pol, National Geographic Explorer en paleontoloog bij het Paleontologiemuseum Egidio Feruglio (Argentinië) en zijn collega’s, noemden de soort Koleken inakayali. De naam is een eerbetoon aan Inacayal, een negentiende-eeuws opperhoofd van het inheemse Tehuelche-volk uit Oost-Patagonië. In hun taal, het Teushen, betekent het ‘afkomstig uit klei en water’.

‘We ontdekten net onder het oppervlak een concretie [een compacte massa] waar al deze fossiele botten vandaan kwamen,’ vertelt Pol, wiens onderzoek onlangs in het wetenschappelijke tijdschrift Cladistics werd gepubliceerd. ‘Toen we de concretie in het lab analyseerden, ontdekten we dat de hele achterkant van Koleken erin bewaard is gebleven.’ Een deel van de ruggengraat, de heupen en de volledige achterbenen waren nog intact, wat erop duidt dat de dinosaurus onder sediment werd bedolven voordat het lichaam verging.

Geen wenkbrauwhoorns, wél piepkleine armpjes

Dat het hier een nieuwe dinosaurussoort betrof, was echter niet direct duidelijk. In 1985 werd in dezelfde geologische formatie al een andere vleesetende dinosaurus ontdekt, die destijds Carnotaurus werd gedoopt. Carnotaurus zou algauw bekendheid vergaren, onder meer door zijn rol in Jurassic Park. Met name zijn opvallende, driehoekige wenkbrauwhoorns maakten indruk op het grote publiek.

Bij nadere inspectie van de fossiele schedelbotten van Koleken vonden Pol en zijn collega’s echter géén wenkbrauwhoorns. Dat het hier om een carnotaurus zou gaan, was dus uitgesloten. Wel had Koleken dezelfde ‘belachelijk kleine voorarmpjes’ als Carnotaurus, aldus Pol. ‘Dat gold voor alle Abelisauridae,’ zegt de paleontoloog. ‘We weten nog steeds niet waar ze hun voorpoten voor gebruikten. Ze moeten behoorlijk nutteloos zijn geweest.’

Of Koleken en Carnotaurus zij aan zij door Patagonië hebben gestruind, is onduidelijk. De La Colonia-formatie bevat fossielen uit een periode die ongeveer vijf miljoen jaar beslaat: tussen circa 70 en 66 miljoen jaar geleden. De carnivoren kunnen dus tijdgenoten zijn geweest, óf verder uit elkaar hebben gestaan dan wij en de eerste mammoet.

Nog niet uitgelezen? Schrijf je in voor de gratis nieuwsbrief van National Geographic en ontvang de favoriete verhalen van de redactie wekelijks in je mail.