Zo’n 75 miljoen jaar geleden was het grootste en gevaarlijkste roofdier van Noord-Amerika geen dinosaurus, maar een krokodilachtige. Dieren van het geslacht Deinosuchus, Grieks voor ‘verschrikkelijke krokodil’, konden meer dan tien meter lang worden en tot ruim vijfduizend kilo wegen. Nieuw onderzoek, gepubliceerd in het vakblad Communications Biology, laat zien wie deze reus was.

Een kolossaal reptiel

In 1858 werden voor het eerst resten gevonden van Deinosuchus: een paar versteende tanden in North Carolina (VS). Sindsdien zijn ook delen van de schedel, botten en het pantser opgegraven. Al die vondsten kwamen uit gesteente van 82 tot 72 miljoen jaar oud, en werden vooral langs prehistorische kustlijnen gedaan.

Leestip: Voortplanting zonder partner: konden dinosauriërs zichzelf zwanger maken?

Door deze vondsten konden paleontologen een steeds duidelijker beeld schetsen van dit reusachtige reptiel. Deinosuchus jaagde waarschijnlijk door roerloos in moerassen en kustgebieden te liggen wachten tot andere dieren passeerden. Vervolgens sloeg hij toe met een krachtige beet — zelfs dinosaurussen stonden op het menu.

Tot nu toe werd het reptiel tot de alligators gerekend. Zijn brede, ronde snuit leek namelijk meer op die van een alligator dan op de spitse kop van een krokodil. Maar uit de nieuwe studie blijkt dat zijn stamboom al die tijd verkeerd is ingeschat.

Aangepaste stamboom

Volgens hoofdonderzoeker Márton Rabi, paleontoloog aan de Universiteit van Tübingen (Duitsland), splitste Deinosuchus zich al af vóór de laatste gemeenschappelijke voorouder van krokodillen en alligators. Hoewel hij qua uiterlijk meer weg heeft van een alligator, beschikt hij over de eigenschappen van beide.

Leestip: Nieuw onderzoek zet stamboom T. rex op zijn kop

Die mix bood hem waarschijnlijk een belangrijk voordeel: waar alligators vooral zoet water verkiezen, vermoeden de onderzoekers dat Deinosuchus ook brak en zout water kon verdragen, net als moderne zoutwaterkrokodillen. Dat zou verklaren waarom zijn fossielen in uiteenlopende kustgebieden zijn gevonden.

Sceptische onderzoekers

Sommige onderzoekers plaatsen echter kanttekeningen bij deze bevindingen. Adam Cossette, paleontoloog aan het New York Institute of Technology (VS), gelooft dat het voorbarig is om Deinosuchus tot de zoutwaterreptielen te rekenen. Zo wijst hij op fossielen uit Utah die zijn gevonden samen met zoetwatervissen, ver uit de buurt van de zee.

‘Mogelijk kon hij zich aanpassen en kortere tochten maken door zoute omgevingen,’ zegt Cossette. ‘Toch denk ik dat hij vooral de voorkeur aan zoet water gaf.’

Leestip: 5 keer werd de aarde getroffen door een massa-extinctie. Hoe kon dat gebeuren?

Ook paleontoloog Max Stockdale van de University of Bristol (Groot-Brittannië) merkt op dat zelfs zoetwatersoorten zoals de nijlkrokodil soms tussen oceaaneilanden zwemmen, of kortere tijd in zee doorbrengen. ‘Maar ik geloof dat het aantal Deinosuchus-fossielen langs oude kusten vooral iets zegt over waar fossielen goed bewaard zijn gebleven,’ zegt hij.

Hoe groeit een reuze krokodil?

Hoewel paleontologen het niet eens zijn over de specifieke biologische kenmerken van Deinosuchus, staat één ding vast: het dier moet reusachtig zijn geweest. Hij werd groter en zwaarder dan Tyrannosaurus rex, en zelfs zijn beet was krachtiger. Maar hoe kon dit reptiel zo groot worden? ‘Bij reuzenreptielen vallen twee zaken op,’ zegt Rabi. ‘Een snelle groei in de jeugd, én de aanwezigheid van een constante voedselbron.’

Leestip: Deze nieuwe dinosaurussoort had geen vervaarlijke hoorns, maar wél piepkleine armpjes

Tegen het einde van het Krijt waren de omstandigheden voor Deinosuchus ideaal. Warme moerassen langs de kust leverden volop prooien, wat de opkomst van zulke reuzen mogelijk maakte.

Volgens Stockdale speelde niet alleen het voedselaanbod een rol: ook het milieu moest lange tijd stabiel blijven. Alleen onder deze omstandigheden kon een koudbloedig reus als Deinosuchus evolueren. Misschien dat de aarde ooit opnieuw zo’n ecosysteem voortbrengt.

Meer ontdekken? Krijg onbeperkt toegang tot National Geographic Premium en steun onze missie. Word vandaag nog lid!