In Nederland krijgt naar schatting tien tot vijftig procent van de vrouwen er ooit mee te maken: bacteriële vaginose, kortweg BV. In veel gevallen komt het kwaaltje ook regelmatig terug. Komt dat simpelweg door een verstoring van het microbioom in de vagina of is er toch iets anders aan de hand?

Een nieuwe studie uit Australië stelt nu een opvallende vraag: wat als BV seksueel overdraagbaar is? En belangrijker nog: wat als de sleutel tot genezing ligt in het meebehandelen van de mannelijke partner?

Is bacteriële vaginose seksueel overdraagbaar?

Bacteriële vaginose ontstaat als het natuurlijke evenwicht van bacteriën in de vagina verstoord raakt. Anders dan bij klassieke soa’s is er geen ziekteverwekker aan te wijzen – het gaat om een combinatie van bacteriën die samen voor klachten zorgen zoals afscheiding en een onaangename geur.

Leestip: Waarom apart slapen beter is voor je nachtrust – en je relatie

Toch wijzen wetenschappers al jaren op een mogelijk verband met seksueel contact. Arts en microbioloog David Fredricks van de University of Washington (VS) vertelt dat vrouwen met meerdere sekspartners, of vrouwen die geen condooms gebruiken, aantoonbaar meer risico lopen. Er is al tientallen jaren een vermoeden dat er een seksuele component is, maar eerdere onderzoeken om mannelijke partners mee te behandelen hadden geen succes.

Opmerkelijk genoeg werd dat verband bij lesbische vrouwen wél overtuigend aangetoond. ‘Al sinds de jaren tachtig zien we dat lesbische vrouwen in vaste relaties opvallend vaak bacteriële vaginose hebben,’ vertelt Catriona Bradshaw, arts bij het Melbourne Sexual Health Centre van Monash University (Australië).

Haar conclusie: als vrouwen het onderling kunnen overdragen, waarom zouden mannen dat dan niet kunnen?

Een nieuwe behandelstrategie

Om die vraag te onderzoeken, startten Bradshaw en epidemioloog Lenka Vodstrcil een studie onder monogame stellen van verschillend geslacht, waarbij de vrouw gediagnosticeerd was met BV. De opzet was anders dan bij eerdere onderzoeken: naast een antibioticum voor de vrouw kregen de mannen óók medicatie – zowel in pilvorm als een antibioticum dat rechtstreeks op de penis werd aangebracht.

Het verschil tussen stellen in de behandelgroep en de controlegroep was opvallend. In de groep waarin beide partners behandeld werden, kwam de infectie bij vrouwen veel minder vaak terug dan in de groep waarbij alleen de vrouw medicijnen kreeg.

Zó significant minder zelfs, dat de toezichthoudende commissie het onderzoek voortijdig liet stoppen – het effect was inmiddels onmiskenbaar.

Leestip: Meisjes komen steeds vroeger in de puberteit: wat is de oorzaak?

‘De behandeling van de mannelijke partner toonde echt een verschil aan,’ zegt Vodstrcil. De onderzoekers zagen ook dat vrouwen van wie de partner onbesneden was, vaker een terugval kregen. En: hoe trouwer beide partners hun kuur volgden, hoe beter het resultaat.

Meer dan een vrouwenkwaal

Op dit moment bestaat de standaardbehandeling uit een korte antibioticakuur voor de vrouw. Maar bij ruim de helft van de vrouwen keert de infectie binnen drie maanden terug. In die gevallen volgt dan een langdurige behandeling met vaginale gels om de bacteriegroei te onderdrukken – een proces dat wel zes maanden kan duren.

Dat er nu serieus wordt gekeken naar het meebehandelen van de partner, is volgens Fredricks dan ook een logische stap. Zijn eigen instelling, de University of Washington, overweegt zelfs een beleidswijziging.

Toch zal het succes van deze aanpak afhangen van de inzet van beide partners. Mannelijke dragers van de bacteriën hebben meestal geen klachten – wat het lastig maakt hen te overtuigen van hun rol. ‘Zij ervaren geen symptomen, en voelen zich daarom ook niet onderdeel van het probleem,’ zegt Vodstrcil. ‘Maar we benadrukken dat ze juist nu deel van de oplossing kunnen zijn.’

Meer ontdekken? Krijg onbeperkt toegang tot National Geographic Premium en steun onze missie. Word vandaag nog lid!