9 weetjes over Holi, het kleurrijkste festival ter wereld

Er hangt een caleidoscopische wolk boven India, waar de komst van de lente wordt gevierd met het strooien van verfpoeder. Holi is traditioneel gezien een hindoeïstische feestdag, maar iedereen is welkom om mee te doen. Negen dingen die je moet weten over deze kleurrijke feestdag.

1. De pret begint al vroeg

De feestelijke kleurexplosie waar Holi om bekendstaat, is slechts een deel van het feest. De dag ervoor, op Holika Dahan (de avond van vreugdevuren), wordt een symbolische beeltenis van de demon Holika in brand gestoken.

Leestip: La Tomatina, het grootste tomatengevecht ter wereld

Het gekleurde poeder wordt gegooid op Rangwali Holi, de tweede dag van het festival. Daar gaan dagen van voorbereidingen aan vooraf, waarin de kinderen oefenen met gooien. In de regio Braj duurt de viering van Holi maar liefst zestien dagen.

2. Het goede overwint

De naam Holi stamt af van Holika, de demonenzus van de kwaadaardige koning Hiranyakashyipu in hindoeïstische mythologie. Volgens het verhaal had de koning zijn zoon Prahlad verboden om de god Vishnu te vereren.

In elke Indiase deelstaat wordt Holi op eigen wijze gevierd. Hier in Uttar Pradesh voltrekken vrouwen uit de plaats Nandgaon een ritueel samen met mannen uit Barsana.

Toen hij het bevel van zijn vader negeerde, gaf de koning opdracht aan Prahlad en Holika (die immuun zou zijn voor vuur) om op een brandstapel te gaan zitten. Ondanks haar immuniteit vond Holika in de vlammen haar dood, Prahlad overleefde de brand juist op miraculeuze wijze. Dat brengt ons bij de kern van Holi: het is een herinnering aan de overwinning van het goede op het kwade.

3. Holi is een waar eetfestijn

Rond het festival bereiden families in heel India gujiya voor, een soort zoete pasteitjes met gedroogd fruit, noten en kardemom. Er bestaan talloze varianten van het gebak, maar populaire vullingen zijn pistache, cashew, kokosnoot en rozijnen.

Leestip: Tijdens El Colacho springt de ‘duivel’ over baby’s

4. Sommigen drinken cannabismelk

Sommige mensen proosten op Holi met bhang – een melkachtige drank gemengd met een pasta van de knoppen en bladeren van cannabisplanten die hoog in de Himalaya groeien. Deze cannabismilkshake wordt al drieduizend jaar gedronken en zou volgens mythen verbonden zijn aan de machtige god Shiva.

5. Waarom verf?

Volgens een legende werd Krishna door een demon vervloekt met een blauwe huid, en vreesde hij daarna dat zijn metgezel Radha – die een lichte huidskleur had – niet meer van hem zou houden.

Leestip: De baksteenbakkerijen in Nepal bieden meer dan alleen zwaar werk

Toen hij zijn beklag deed bij zijn moeder Yashoda, grapte ze dat Krishna het gezicht van Radha ook gewoon een andere kleur kon verven. Dat deed hij. Het rondvliegende pigmentpoeder bij Holi, dat goellaal wordt genoemd, herinnert aan dit verhaal over Krishna.

6. Steeds meer synthetische goellaal

Vroeger werd goellaal gemaakt van bloemen, kruiden en andere natuurlijke materialen die medicinale eigenschappen hadden en een gezonde werking op de huid. In de negentiende eeuw raakte kunstmatige verf in trek.

In een fabriek in een dorp buiten Siliguri zeeft een werker goellaal. Goedkoop verfpoeder wordt vaak geïmporteerd, maar de regering wil terug naar het gebruik van producten die uit eigen land komen.

Tegenwoordig wordt de meeste goellaal synthetisch geproduceerd in China, hoewel de Indiase regering probeert om plantaardige en binnenlands geproduceerde verf te promoten. In 2012 stierf een kind en werden in Mumbai zo’n tweehonderd mensen opgenomen in het ziekenhuis vanwege een vergiftiging door de kleurstof.

7. Kleuren met betekenis

De kleuren zijn niet alleen mooi, ze hebben ook speciale betekenissen. Rode verf staat symbool voor liefde, vruchtbaarheid en het huwelijk. Blauw staat voor de god Krishna, en groen wordt geassocieerd met een nieuw begin.

Leestip: Waarom dieren de onzichtbare Wallacelijn niet oversteken

8. Grote schoonmaak

Om een bontgekleurd drama te voorkomen, wordt deelnemers aangeraden om het haar en de huid van tevoren goed te hydrateren. Dit helpt voorkomen dat de goellaal vlekken achterlaat. Kleding overleeft het festival meestal niet.

Rood symboliseert de liefde, vruchtbaarheid en het huwelijk.

9. Ook in Nederland en België

Holi wordt tegenwoordig tot ver buiten India gevierd. Hindoes in Bangladesh en Pakistan vieren het feest, evenals mensen in landen waar een grote diaspora is, zoals Suriname, Zuid-Afrika en Maleisië. Ook in Nederland en België worden geregeld feesten georganiseerd.

Steun de missie van National Geographic en krijg onbeperkt toegang tot National Geographic Premium. Word nu lid!