incameisje gevonden in peru krijgt nieuw gezicht
Johan Reinhard
‘Aanvankelijk leek het net een bundel textiel,’ herinnert National Geographic Explorer Johan Reinhard zich. De mummie werd in 1995 gevonden op de berg Ampato in Peru. Reinhards klimpartner, Miguel Zárate, is hier te zien op het moment van de ontdekking.

Het is halverwege of eind vijftiende eeuw. Een vijftienjarig meisje wordt begeleid naar een top in het Andesgebergte. Eén harde klap op haar achterhoofd is genoeg om haar om het leven te brengen. Honderden jaren ligt ze op de berg, waar haar lichaam langzaam maar zeker mummificeert.

Als ze in 1995 wordt gevonden, zijn haar haren, vingernagels en kleurrijke gewaad nog intact. Alleen haar gezicht, dat eeuwenlang is blootgesteld aan sneeuw en zon, is compleet verweerd. Maar dat heeft nu een tweede leven gekregen.

Mensenoffers van de Inca’s

Het meisje was zeker niet het enige mensenoffer van de Inca’s. Het kindofferritueel dat capacocha werd genoemd, was erg belangrijk in de Incacultuur. De offerkeuze viel met name op kinderen en jonge vrouwen. Hun dood was een antwoord op natuurrampen of simpelweg noodzakelijk om de goden tevreden te houden.

Volgens onderzoekers ging er een groot feest vooraf aan het ritueel en werd het slachtoffer in een processie naar de dood begeleid. De kans is groot dat zowel het slachtoffer als de familie dit als een grote eer beschouwden. Alleen de mooisten werden uitgekozen als mensenoffer. Hoe de uitverkorene aan zijn of haar einde kwam, verschilde per ritueel en was waarschijnlijk afhankelijk van de god waaraan werd geofferd. Sommigen werden levend begraven of gewurgd, bij anderen werd het hart uitgesneden. Dit Incameisje kreeg zoals gezegd een klap op haar hoofd.

Uit toxicologische rapporten en forensische analyses blijkt dat offerkinderen goed te eten kregen in de maanden voor hun dood. In de weken voorafgaand kregen ze ook cocabladeren, ayahuascawijn en alcohol toegediend; misschien niet in hoeveelheden om echt onder invloed te raken, maar wel om verdoofd en angstvrij hun dood tegemoet te treden.

Gezichtsreconstructie van een Incameisje

De Zweedse archeoloog en beeldhouwer Oscar Nilsson maakte een gedetailleerde sculptuur van het gezicht van het meisje dat in 1995 werd gevonden. Daar ging uitgebreid onderzoek aan vooraf, zodat Nilsson een goede inschatting kon maken van hoe ze eruit moet hebben gezien. Hij maakte onder meer gebruik van CT-scans en won informatie in over haar dieet.

Daarna werd begonnen met de reconstructie zelf. Nilsson printte een 3D-replica en gaf haar gezicht stukje bij beetje vorm. Ogen, neus, kauwspieren, het kwetsbare weefsel waaruit een mensengezicht bestaat, alles voegde hij toe. Als laatste maakte hij honderden haren en poriën in verschillende kleuren bruin en roze. Na tien weken was hij klaar. Benieuwd naar het resultaat? Je ziet het hieronder.

de reconstructie van een geofferd incameisje
Dagmara Socha