Paus Franciscus (88) is overleden. Zijn verkiezing in 2013 was historisch: hij was de eerste paus in 1200 jaar die niet uit Europa afkomstig was. Bovendien was hij de eerste Zuid-Amerikaan en de eerste jezuïet die het pausdom bekleedde. Als leider van de Heilige Stoel sloeg hij nieuwe wegen in, met een focus op eenvoud en sociale rechtvaardigheid.

Van Buenos Aires naar het Vaticaan

Paus Franciscus werd geboren als Jorge Mario Bergoglio op 17 december 1936 in Buenos Aires. Hier volgde hij aanvankelijk een opleiding tot chemisch technoloog. Zijn roeping vond hij als scholier, na een biecht die diepe indruk op hem maakte. In 1969 werd hij tot priester gewijd en studeerde theologie in Argentinië en Spanje. Na zijn terugkeer legde hij in 1973 zijn laatste geloften als jezuïet af, waarmee hij volledig toetrad tot de orde.

Leestip: Paus Franciscus (88) overleden. Dit zijn de indrukwekkendste foto’s van zijn pontificaat

Hij maakte snel carrière binnen de orde en werd provinciaal overste van de Argentijnse jezuïeten. In de jaren tachtig en negentig gaf hij les, reisde hij voor verdere studie en bekleedde hij diverse kerkelijke functies. In 1998 werd hij aartsbisschop van Buenos Aires, drie jaar later volgde zijn benoeming tot kardinaal.

Een bescheiden leider

Bergoglio stond bekend om zijn eenvoud en sociale bewogenheid: hij reisde veelvuldig met het openbaar vervoer en woonde in een bescheiden appartement. Zijn werk in de armste wijken van Buenos Aires leverde hem de bijnaam ‘sloppenwijkbisschop’ op. Hij werd internationaal bekend na de bisschoppensynode van 2001, waar hij als relator-generaal veel indruk maakte kort na de aanslagen van 11 september.

Leestip: De Reformatie, het begin van een religieuze revolutie in Europa

Na de dood van paus Johannes Paulus II in 2005 werd hij genoemd als mogelijke opvolger. Toch viel de keuze op Benedictus XVI. Pas in 2013, na diens onverwachte aftreden, verkozen de kardinalen Bergoglio tot de 266ste paus.

Hij koos de naam Franciscus, een eerbetoon aan Franciscus van Assisi. ‘Voor mij is hij de man van armoede, de man van vrede, de man die de schepping liefheeft en beschermt,’ zou hij later zeggen.

Hervormingen en tegenwind

Als paus zette Franciscus zich in voor vernieuwing en modernisering. Zijn encyclieken behandelden thema’s als geloof, duurzaamheid en sociale rechtvaardigheid. Met zijn open stijl wist hij miljoenen mensen te bereiken en trok hij massale menigten.

Toch ontkwam hij niet aan kritiek. Zijn aanpak van het misbruikschandaal binnen de kerk bleef omstreden, ondanks zijn beloftes voor hervorming. Conservatieve stemmen verweten hem te progressief te zijn, terwijl hervormers vonden dat hij niet ver genoeg ging. Zijn standpunten over homoseksualiteit, vrouwen in de kerk en echtscheiding leidden tot felle discussies binnen en buiten de kerk.

Leestip: Hoe ’apostel der Friezen‘ Willibrord het christendom naar Nederland bracht

Binnen het Vaticaan probeerde hij het College van Kardinalen te diversificeren: minder Europese kardinalen, meer vertegenwoordiging uit andere delen van de wereld. Een poging om de kerk meer inclusief te maken.

Een blijvende nalatenschap

Franciscus wilde een kerk die eenvoud en compassie vooropstelde. Hij zocht naar meer openheid en dialoog, waarbij hij gewone gelovigen meer ruimte gaf. Zijn invloed reikte ver buiten de muren van het Vaticaan.

Leestip: Welke dieren nam Noach mee op zijn ark?

Hij zal herinnerd worden als een paus die de kloof tussen de kerk en haar gelovigen probeerde te dichten. Zijn opvolger, de 267ste paus, zal worden gekozen door het College van Kardinalen na de periode van interregnum. Paus Franciscus overleed op 21 april en werd 88 jaar oud.

Krijg onbeperkt toegang tot National Geographic Premium en steun de missie van National Geographic. Word nu lid!