In de uitgestrekte bossen van Noord-Zweden ligt Umeå: een universiteitsstad die internationaal erkenning krijgt voor haar progressieve beleid rond gendergelijkheid. De gemeente heeft tal van maatregelen genomen die bijdragen aan een samenleving waarin iedereen zich gezien, gehoord en veilig voelt. Hoe pakken ze dat aan? Hieronder zetten we de belangrijkste pijlers op een rij.
1. Genderbewuste stadsplanning
Umeå past stadsplanning toe die geïnspireerd is door feministische principes. Bij het ontwerp van openbare ruimten wordt bewust gekeken naar hoe verschillende groepen – met name vrouwen en gemarginaliseerde personen – deze ervaren. Dat heeft onder meer geleid tot betere verlichting, veilige fietspaden, toegankelijke bushaltes, overzichtelijke pleinen zonder ‘donkere hoeken’ en zichtlijnen in parken.
Om verbeterpunten te signaleren, organiseert de gemeente trygghetsvandringar, wandelingen waarbij bewoners en stadsplanners samen onveilige plekken in kaart brengen.
2. Gelijke vertegenwoordiging en inclusieve besluitvorming
De stad streeft actief naar gelijke vertegenwoordiging in politiek en bestuur. Vrouwen bekleden veel leidende functies binnen de gemeente. Daarnaast betrekt Umeå haar inwoners via participatietrajecten en burgerfora, waarin ook jongeren, vrouwen, migranten en LHBTQ+-personen een stem krijgen. Zo ontstaat beleid dat recht doet aan de diversiteit van de gemeenschap.
3. Onderwijs en feministisch onderzoek
De Universiteit van Umeå speelt een centrale rol in het bevorderen van gendergelijkheid. De instelling biedt opleidingen in genderstudies en herbergt het internationaal erkende Umeå Centre for Gender Studies (UCGS). Ook werkt de universiteit nauw samen met de stad op het gebied van gendergerelateerd onderzoek en bewustwording, en stimuleert ze vrouwen in techniek en wetenschap via gerichte programma’s.
Leestip: Hoe Explorer Esther Horvath de polen in beeld brengt – en vrouwen zichtbaar maakt
4. Zichtbaarheid van vrouwen en LHBTQ+ personen
Sinds Umeå in 2014 Culturele Hoofdstad van Europa was, is er blijvende aandacht voor feministische en queer kunst. Culturele instellingen zoals Bildmuseet en diverse lokale galeries tonen regelmatig werk rond gender, identiteit en sociale rechtvaardigheid. Ook op het gebied van muziek, theater en literatuur is er ruimte voor stemmen die elders vaak ondervertegenwoordigd zijn.
Leestip: Waarom vrouwen vroeger niet mochten hardlopen
5. Gezinsbeleid, zorg en autonomie
Hoewel veel sociale voorzieningen op nationaal niveau zijn geregeld, blinkt Umeå uit in de manier waarop het deze lokaal vormgeeft. De stad ondersteunt vrouwen om zelfstandig en economisch actief te zijn via toegankelijke kinderopvang, flexibele werktijden en gelijke kansen op de arbeidsmarkt – ook in sectoren waar vrouwen traditioneel minder vertegenwoordigd zijn.
Leestip: Gehuwde vrouwen waren tot 1956 handelingsonbekwaam. Wat betekende dat?
Daarnaast zijn er programma’s voor vrouwen met een migratieachtergrond, alleenstaande ouders en vrouwen in kwetsbare posities. Umeå biedt ook ondersteuning bij huisvesting en bescherming tegen huiselijk geweld.
6. Actieve LHBTQ+-inclusie
Umeå voert bewust beleid om seksuele en genderdiversiteit zichtbaar te maken en te beschermen. In openbare gebouwen zijn genderneutrale toiletten, er bestaan ondersteuningsprogramma’s voor LHBTQ+-jongeren, en de stad is actief betrokken bij Pride-evenementen en campagnes tegen discriminatie.
Geen abstract ideaal
Umeå laat zien dat gendergelijkheid geen abstract ideaal hoeft te zijn, maar een concreet uitgangspunt wordt voor beleid, ontwerp en samenwerking. Door structureel te investeren in veiligheid, participatie en representatie bouwt de stad aan een samenleving waarin iedereen zich kan ontwikkelen – ongeacht gender, achtergrond of identiteit.
Meer ontdekken? Krijg onbeperkt toegang tot National Geographic Premium en steun onze missie. Word vandaag nog lid!
