Er is een verontrustende video opgedoken uit Zuid-Afrika van een olifantenjong dat herhaaldelijk wordt opgetild en op de grond gegooid door een stier, een volwassen mannetje.

Het incident werd gefilmd in Addo Elephant National Park, door natuurgids Jenni Smithies en fotograaf Lloyd Cortez tijdens een rit langs een drinkplaats. Op de video, opgenomen vanuit de auto, is te zien dat het kalfje probeert te blijven staan terwijl een jonge mannetjesolifant hem of haar hardhandig tegen de grond gooit. Het mannetje is duidelijk op zoek naar een vrouwtje om mee te paren.

Het kalfje wordt uiteindelijk beschermd door een vrouwtjesolifant, waarschijnlijk de moeder van het jong, waarna het mannetje vertrekt.

“Dit is de ernstigste vorm die ik ooit gezien heb van dergelijk gedrag,” laat Joyce Poole, expert in olifantengedrag, National Geographic-onderzoeker en medeoprichter van Elephant Voices ons per mail weten. Poole zag dergelijk gedrag wel eerder bij jonge mannetjes, maar nog nooit in deze mate.

De agressie van het mannetje werd waarschijnlijk veroorzaakt doordat hij niet in staat was onderscheid te maken tussen de verschillende voortplantingshormonen van vrouwtjesolifanten, aldus Poole.

Ze legt uit dat vrouwtjesolifanten die tochtig zijn, en dus zwanger kunnen worden, een bepaalde geur afgeven. Mannetjes die willen paren trekken in hun eentje langs verschillende families en groepen, op zoek naar een vrouwtje met die bepaalde geur.

Het mannetje in de video verwart waarschijnlijk de geur van het pas bevallen vrouwtje met die van een tochtig vrouwtje.

“Dit mannetje is tussen de 20 en 30 jaar oud,” vertelt Poole in een interview. “Stieren in deze leeftijdsgroep kunnen nog geen verschil maken tussen de geur van een pas bevallen vrouwtje en die van een vrouwtje dat wil paren.”

Oudere mannetjes, zo legt Poole uit, kennen dat verschil wel. Mannetjesolifanten zijn rond hun 17e seksueel volwassen. De stier in de video is dus net begonnen met het ontwikkelen van deze belangrijke vaardigheid. Omdat het jong nog zo klein is, rook het waarschijnlijk nog naar zijn of haar moeder, waardoor het mannetje in de war en gefrustreerd raakte. Mannetjesolifanten zijn tussen hun 40e en 50e levensjaar in hun seksuele bloei.

Poole denkt dat het vrouwtje waaronder het kalf zich verschool diens moeder is. De koe had opgezwollen uiers om te kunnen voeden.

De zwangerschappen van olifanten duren langer dan die van de meeste zoogdieren, een kleine 22 maanden. De meeste vrouwtjes worden na een bevalling gedurende twee jaar niet tochtig.

De olifanten zonder slagtanden die bij het incident op de video aanwezig zijn, horen waarschijnlijk tot dezelfde familie. Olifanten vormen matriarchale gemeenschappen die in grootte kunnen variëren van alleen een moeder en een kalf tot groepen met wel 40 dieren. Als er een jong geboren wordt, wordt dat vaak met luid getrompetter gevierd. Volgens Poole is dat waarschijnlijk niet zo'n handige gewoonte, omdat het als nadeel heeft dat het mannetjes die toevallig in de buurt zijn aantrekt.

Er leven naar schatting ruim 600 olifanten in Addo Elephant National Park volgens de website. Toen het park werd opgericht in 1931, waren dat er nog maar 11. Door de vraag naar het ivoor van hun slagtanden werd er zoveel jacht op olifanten gemaakt dat ze bijna uitstierven. Hoewel de populatie inmiddels weer stevig is gegroeid, worden in veel gebieden olifanten nog steeds bedreigd door stropers.

Sommige olifanten op de video hebben geen slagtanden. Dat is mogelijk een genetische aanpassing waardoor ze tientallen jaren van afslachtingen konden overleven, merkt Poole op.