Op de ranch van John Hume in het Zuid-Afrikaanse Klerksdorp, zo’n 160 kilometer van Johannesburg, zwerven circa 1500 neushoorns rond. Elke twintig maanden laat Hume – de grootste neushoornfokker ter wereld – de dikhuiden verdoven, waarna hij hun hoorns laat afzagen. Dat doet hij om stropers te ontmoedigen en om op een goede dag zijn voorraad van ruim zes ton aan neushoornhoorn te kunnen verkopen.
Die dag is nu eindelijk gekomen.
Hume is van plan om op 23 augustus een internetveiling te organiseren waarbij 264 hoorns van neushoorns aan Zuid-Afrikaanse ingezetenen mogen worden verkocht.
In 2009 werd er een moratorium op de koop en verkoop van neushoornhoorn binnen Zuid-Afrika afgekondigd, maar in 2015 stapten Hume en een andere neushoornfokker naar de rechter om het besluit aan te vechten. Een definitieve rechterlijke uitspraak in april effende de weg voor hervatting van de binnenlandse handel, hoewel het verbod op internationale handel (dat in 1977 werd afgekondigd) van kracht blijft.
Het Zuid-Afrikaanse ministerie van Milieuzaken verplicht iedereen die neushoornhoorn wil kopen of verkopen tot het aanvragen van een vergunning. In een rechtszaak wist Hume zijn vergunning afgelopen zaterdag nog net op tijd in de wacht te slepen, zo valt af te leiden uit tweets van Zuid-Afrikaanse journalisten die in de rechtszaal aanwezig waren.
Het doel van de driedaagse internetveiling is om “geld in te zamelen voor de voortgaande financiering van het fokken en beschermen van neushoorns,” zoals valt te lezen op de website waarop de veiling zal worden gehouden. Het veilinghuis Van’s Auctioneers in Pretoria zal toezien op de veiling.
In Zuid-Afrika leeft zeventig procent van de 29.500 nog resterende witte neushoorns in de wereld, maar het land wordt geplaagd door een ongekende toename van de stroperij. Afgelopen jaar slachtten stropers ruim 1050 neushoorns in het land af, vergeleken met 13 in 2007. Ze speelden in op de grote vraag naar neushoornhoorn uit voornamelijk China en Vietnam, waar er prullaria en souvenirs uit worden gesneden of de hoorn ten behoeve van huismiddeltjes wordt vermalen. (Neushoornhoorn bestaat uit keratine, het proteïne waaruit ook het haar en de vingernagels van mensen zijn opgebouwd; er is geen bewijs dat neushoornhoorn enige geneeskrachtige werking heeft).
Hume besteedt 170.000 dollar per jaar aan de bescherming van zijn neushoorns, aldus de veilingsite, en daar komen nog de kosten van het voer en de veterinaire zorg bij. Ook het afzagen van de hoornen kost geld.
Het idee om de verkoop van neushoornhoorn in Zuid-Afrika te legaliseren, is controversieel en de meeste natuurorganisaties zijn tegen de maatregel. Critici benadrukken dat er vrijwel geen binnenlandse markt voor neushoornhoorn in Zuid-Afrika bestaat en vrezen dat een groot deel van de in Zuid-Afrika verkochte hoorn uiteindelijk het land uit zal worden gesmokkeld.
“We begrijpen werkelijk niet hoe een binnenlandse veiling van neushoornhoorn iets zou kunnen bijdragen, behalve dat het een tweeslachtig signaal naar de rest van de wereld afgeeft,” zegt Ross Harvey, econoom en hoofdonderzoeker aan het South African Institute of International Affairs (SAIIA). “Aangezien er in Zuid-Afrika nagenoeg geen binnenlandse markt bestaat, moeten we ons afvragen aan wie de kopers van deze veiling hun hoorns uiteindelijk zullen doorverkopen.”
Tegenstanders maken zich vooral zorgen over het feit dat de website van Hume’s veiling naast de Engelse landingspagina’s ook landingspagina’s in het Vietnamees en Chinees aanbiedt. “Het mag duidelijk zijn dat de heer Hume een bredere markt op het oog heeft, en dat zet naar mijn mening vraagtekens bij zijn motieven om de hoorn te verkopen,” schreef Joseph Okori, het hoofd van de regioafdeling voor Zuid-Afrika van het International Fund for Animal Welfare (IFAW) in een post op de website van deze ngo.
De weerstand tegen de veiling is zó groot dat hackers de website vorige week hebben platgelegd. “Uw gebrek aan mededogen voor dieren is schandalig en heeft een gepast antwoord gekregen,” aldus een verklaring op de gehackte website, die inmiddels weer in de lucht is. Een groep genaamd ‘National Frog Agency/Central Frog Services’, met de Twitter-handle @NFAGov, eiste de verantwoordelijkheid voor de cyberaanval op.
Maar op de veilingsite beweert Hume dat de legale handel in neushoornhoorn concurrentie zal betekenen voor illegale smokkelaars en de prijzen van de hoorns omlaag zal brengen. Momenteel kan neushoornhoorn op de zwarte markt in Zuid-Afrika drieduizend dollar per pond opleveren. Maar op de veiling zal geen openingsprijs worden gehanteerd, verklaarde Johan Van Eyk, een van de veilingmeesters van Van’s Auctioneers, tegenover Agence France-Presse, aldus Phys.org.
“We zullen moeten zien wat mensen bereid zijn te betalen en dat zal ons een indicatie geven van de prijs op de legale markt,” zei hij. De 264 hoorns die worden aangeboden, wegen samen zo’n 1100 pond.
De Zuid-Afrikaanse regering benadrukt dat er maatregelen zijn genomen om te voorkomen dat de hoorns op de zwarte markt verhandeld zullen worden. “Het ministerie hecht grote waarde aan de noodzaak om de verplaatsing van de hoorns in de gaten te houden, en daarom zijn er systemen opgezet die ons in staat stellen dat te doen,” aldus een verklaring die op 17 augustus werd afgelegd door minister van Milieuzaken Edna Molewa.
Als voorbeelden van toezichtsmaatregelen van de regering wees zij op het vergunningensysteem, de verplichting om herkenningstekens in de hoorns te graveren, een nationale database voor neushoornhoorns en de verplichting om van elke hoorn een DNA-profiel te laten maken.
Hume is van plan in september ook een gewone veilig van neushoornhoorn te organiseren.
Lees meer artikelen over wildcriminaliteit op Wildlife Watch van National Geographic. Stuur tips, commentaren en voorstellen voor artikelen naar ngwildlife@natgeo.com.
