Hyena’s beschikken over een uniek voortplantingssysteem. Wanneer je op de eerste rij zou zitten bij twee parende dieren – we kunnen het niet per se aanbevelen – dan lijkt het namelijk net of beide partners een penis hebben. Hoe zit dat?
De eerste wetenschappers, onder wie de Romein Plinius de Oudere, kwamen al snel tot een eenduidige conclusie: alle vier de soorten hyena’s – de gevlekte, gestreepte en bruine hyena, en de aardwolf – zijn hermafrodiet. Dat wil zeggen dat de dieren beschikken over zowel mannelijke als vrouwelijke geslachtskenmerken. Indien nodig, zo werd verondersteld, kunnen hyena’s van geslacht veranderen.
Zijn hyena’s werkelijk hermafrodiet?
Maar de vork zit anders in de steel: vrouwtjes van de gevlekte hyena (Crocuta crocuta) hebben, in tegenstelling tot andere zoogdieren, een clitoris die groter is dan de penis van het mannetje. ‘De clitoris is langwerpig en vormt een soort pseudopenis,’ stelt Kay Holekamp van de Michigan State University. Zonder kennis van zaken zijn beide geslachtsorganen maar moeilijk van elkaar te onderscheiden.
Hoe planten hyena’s zich voort?
Tijdens de geslachtsgemeenschap verkeert het vrouwelijk orgaan in slappe toestand en steekt het mannetje zijn stijve penis in de clitoris. Als dit oncomfortabel klinkt, bedenk dan hoe het moet voelen om een jong van anderhalve kilo door deze opening te werpen. Hoe dit bizarre geslachtsorgaan is ontstaan? Biologen buigen zich al heel lang over deze vraag, maar ‘niemand weet precies waarom het er zo uitziet’, zegt Holekamp.
