Als je in september over de Veluwe loopt, kan het gebeuren dat je luid gebrul hoort. Dit zijn geen wolven, maar edelherten. Dat heeft alles te maken met de bronsttijd: de periode waarin edelherten paren. Dat ritueel gaat gepaard met indrukwekkende rituelen van intimidatie, fysieke confrontaties en geburl. Het is een bijzonder spektakel, dat je op verschillende plekken in Nederland kunt bewonderen.
Wat is de bronsttijd?
Van half september tot ongeveer half oktober produceren de mannelijke edelherten meer testosteron. Daardoor worden ze agressiever en gaan ze dominanter gedrag vertonen. Ook verandert hun uiterlijk: rondom de hals gaan lange haren, de zogenaamde bronstmanen, groeien. Tijdens de bronst eten en slapen de mannelijke herten nauwelijks. Deze periode staat geheel in het teken van voortplanting.
Burlende edelherten
De volwassen mannetjes gaan zelfstandig op pad en proberen te paren met hindes, vrouwelijke edelherten. Alleen het dominantste mannetje mag met de hindes paren, en daarom zetten ze alles op alles om zo sterk mogelijk over te komen.
Leestip: Deze 5 dieren keerden terug naar Nederland
Ze versieren hun geweien met takken, gras en bladeren en rollen door de modder. Ook urineren ze over zichzelf, om zo een sterke geur af te geven en hun territorium af te bakenen.
Als de concurrentie zich door het uiterlijk vertoon niet terugtrekt, laten de mannetjes duidelijk van zich horen. Uit hun keelzak klinkt een machtig geluid: het burlen. Deze diepe, zware geluiden kun je het best vergelijken met gebrul van een leeuw of het geloei van een stier.
Kletteren
Als ook het burlen niet het gewenste effect heeft, nemen de mannetjes het fysiek tegen elkaar op. Ze rammen elkaar met hun gewei, totdat een van de twee zich gewonnen geeft. Dit wordt kletteren genoemd en gaat gepaard met veel geweld, waardoor het duidelijk te horen is.
Het kletteren is echter niet zonder gevaar: het komt nog wel eens voor dat de dieren elkaar verwonden of zelfs doden. Maar in de strijd om de liefde gelden ook bij edelherten geen regels.
Meer ontdekken? Krijg onbeperkt toegang tot National Geographic Premium en steun onze missie. Word vandaag nog lid!
