Dit artikel verschijnt in de december 2018 editie van National Geographic Magazine.
In december is het vijf jaar geleden dat Nelson Mandela overleed. De fotoreeks De helden van Vrygrond van Isabel Corthier toont jonge Zuid-Afrikanen in het township Vrygrond bij Kaapstad. Ze zijn opgegroeid na de apartheid in de hoopvolle verwachting van een gemakkelijker leven dan hun ouders. In werkelijkheid worden ze geconfronteerd met een moeilijke situatie in het township, waar de werkloosheid, de criminaliteit en het drugsgebruik hoog zijn.
De jongeren zetten zich in om de situatie te verbeteren door hun eigen talent te ontplooien, een inspiratie te zijn voor anderen en zich in te zetten voor de gemeenschap. In lijn met Mandela’s adagium ‘Bevrijd jezelf, bevrijd anderen, wees elke dag dienstbaar’ ontworstelen ze zo zichzelf en anderen uit de armoede.
Isabel Corthier vertelt: "Twee jaar geleden was ik voor het eerst in Kaapstad. Voor ngo’s en media heb ik als fotograaf veel in sub-Saharisch Afrika gewerkt, maar Zuid-Afrika is een andere wereld: je kunt er leven zoals in het Westen. Toen ik in Muizenberg kwam, aan de kust ten zuiden van de stad, zag ik dat daar veel initiatieven worden ontplooid om de verschillen tussen blank en zwart te overbruggen. Ik werd gevraagd foto’s te maken voor Vrygrond Experience, een cultureel festival georganiseerd door bewoners van Vrygrond, het oudste township van de West-Kaap.
In Vrygrond wonen zo’n veertigduizend mensen dicht op elkaar. Toen ik er voor het eerst kwam, voelde ik meteen een fantastische vibe, die ik herkende van andere Afrikaanse landen. Het voelde alsof ik thuiskwam. Vooral de jonge gasten trokken mijn aandacht: hoe gedurfd ze over straat gaan, met veel kleur, hoeden en bomberjacks. Zij zijn geboren na de afschaffing van de apartheid en zijn nu rolmodellen: ze kiezen hun eigen weg in een omgeving waar gangsters en drugs de boventoon voeren. Ik was verrast door het talent dat ik zag. Ik ontdekte dat veel jongeren verandering willen brengen en niet bij de pakken neerzitten.
Ik zag een parallel met een stelregel die Mandela vaak gebruikte: bevrijd jezelf, bevrijd anderen en wees elke dag dienstbaar. Ik wilde weten: hoe bevrijd jij jezelf uit de armoede waarin je bent opgegroeid?
Ik ontmoette Avela, een vrouw van 28 die haar eigen traditionele kleding ontwerpt en sieraden maakt en verkoopt. En Amandla, een rapper die ook verhalen en comedy’s maakt. Hij is nog maar 22, maar weet dat hij in Kaapstad wil blijven en acteur wil worden.
Sikelela was pas achttien toen ik hem voor het eerst ontmoette. Hij ging gekleed in een enorme bontjas van zijn grootmoeder en had de mond vol over fashion. Een jaar later is hij medeorganisator van modeshows in Khayelitsha, het grootste township van de Kaapse Vlakte.
‘We moeten onze jongeren andere opties tonen om te voorkomen dat ze op het criminele pad geraken,’ zegt Linamandla, heel wijs. Hij is pas 25, maar belichaamt als geen ander die ik in Vrygrond heb ontmoet Mandela’s ideaal van dienstbaarheid.
Alles goed en wel, realiseerde ik me, maar niemand kent deze jongeren. Toen dacht ik: ik ben fotograaf en kan hun een platform bieden. Ik heb ze vastgelegd in hun wijk, in de kleding die ze droegen toen ik hen voor het eerst ontmoette. Fier, zoals ze zijn.
Als ik nu naar de foto’s kijk, dan houden ze me een spiegel voor. Ze laten zien: er is geen excuus, er zijn mensen die het minder hebben dan ik, die leven in armoede, en zij redden het ook. In het Westen lijken we het leven in een gemeenschap verleerd, want we zijn economisch onafhankelijk. In Vrygrond is elkaar helpen nog vanzelfsprekend, het gaat moeiteloos. Voor mij, en hopelijk voor de mensen die naar deze foto’s kijken, kunnen zij dienen als inspiratie."
Isabel Corthier is documentair fotograaf en werkt wereldwijd voor humanitaire organisaties. Haar verhaal is opgetekend door Robbert Vermue.
