Door de ligging in de Atlantische Oceaan was Cuba lange tijd afgezonderd van de rest van de wereld. Toch was Cuba het eerste land in Latijns-Amerika – en zelfs een van de eerste ter wereld – waar een spoornetwerk werd aangelegd.
De aanleg van de spoorwegen werd geïnitieerd door suikerproducenten, die een efficiënt transportsysteem wilden ontwikkelen om suikerriet van de plantages naar de fabrieken te vervoeren. De wegen in het land verkeerden in slechte staat, mede door de vele overstromingen tijdens het regenseizoen. Een treinverbinding kon uitkomst bieden.
Spoorwegen voor chocola
In 1837 werd de eerste Cubaanse spoorweg in gebruik genomen. Destijds beschikten slechts zes andere landen over een spoorwegsysteem. Het netwerk werd snel uitgebreid en tegen de twintigste eeuw, toen chocoladeproducent Hershey Chocolate Corporation (tegenwoordig bekend als Hershey’s) ten tonele verscheen, werden er elektrische spoorlijnen aangelegd.
Vandaag de dag dienen de treinen in Cuba voornamelijk om de bevolking van A naar B te brengen. Het land telt achtduizend kilometer aan spoorwegen, die binnen het bereik liggen van 97 procent van de Cubanen. Hoewel de treinen een betaalbare manier bieden om het eiland over te reizen, zijn ze niet altijd even efficiënt en betrouwbaar. De Colombiaanse fotograaf Eliana Aponte legde vast hoe het dagelijks leven in de trein eruitziet.
Het trage ritme van de trein
Al snel moest Aponte zich erbij neerleggen dat de treinreis soms best een onderneming kan zijn. ‘Toen ik besloot de trein te nemen naar Santiago de Cuba, zei iedereen: ‘Ben je gek? Je doet er drie dagen over om daar te komen’,’ herinnert Aponte zich. ‘Maar het kon me niet schelen, ik wilde het gewoon ervaren.’
De trein vertrok twee uur te laat uit Havana en liep zó veel vertraging op dat Aponte in totaal 24 uur deed over een rit die doorgaans vijftien uur kost. Toch was de reis de moeite waard volgens Aponte. Ze werd onderweg getrakteerd op prachtige uitzichten met zonsondergang, en beelden van passagiers die proberen het beste maken van de reis. Een reiziger had zelfs een matras meegenomen om in het gangpad te kunnen liggen. Terwijl zijn medepassagiers ongemakkelijk heen en weer wiegden op hun stoel, lag hij relatief comfortabel te slapen.
Modernisering van het spoor
Met financiële steun uit het buitenland hoopt Cuba het spoorwegsysteem in de nabije toekomst te moderniseren. Door nieuwe wetgeving kunnen buitenlandse bedrijven voor het eerst in zestig jaar de Cubaanse spoorwegen exploiteren. Rusland en Frankrijk hebben inmiddels toegezegd te investeren in het systeem – een stap die de spoorwegen van Cuba toekomstbestendiger zal maken.
Bekijk hier hoe een doorsnee dag eruitziet op de Cubaanse spoorwegen.
