Voor de gemiddelde Romein speelde godsdienst een belangrijke rol in het dagelijks leven. De Romeinse religie was polytheïstisch en kende dus meerdere goden en godinnen, anders dan monotheïstische religies als het christendom. Voordat het christendom in de vierde eeuw n.C. de staatsreligie van het Romeinse Rijk werd, aanbaden de Romeinen minstens 67 verschillende goden en godinnen.

7 Romeinse goden en godinnen

Jupiter was de oppergod, Venus was godin van de liefde en schoonheid, en Neptunus heerste met zijn drietand over de zeeën. Maar wist je dat er ook Romeinse goden en godinnen waren voor ovens, dieven en zelfs het riool? Zeven van de minder bekende godheden uit de Romeinse mythologie.

1. Fornax: broodnodige godin

Wie weleens heeft geprobeerd een zuurdesembrood te bakken, weet hoeveel er mis kan gaan in dat proces. De volgende keer dat je een deegbal de oven in schuift, is het misschien slim om een gebedje aan Fornax te prevelen: deze Romeinse godin was de beschermheilige van bakkers.

Ze reguleerde de temperatuur van de oven en zegende de broden met een perfect goudbruine korst. Fornax was zo belangrijk in het oude Rome dat elk jaar in februari een speciaal festival voor haar werd gehouden, de dertien dagen durende Fornacalia.

2. Hermaphroditus: god van tweeslachtigheid

In de Griekse en Romeinse mythologie is Hermaphroditus het kind van Venus en Mercurius (Aphrodite en Hermes voor de Grieken). Deze godheid wordt afgebeeld als een vrouwelijk figuur met mannelijke geslachtsdelen en hoort bij de Eroten, gevleugelde (half)goden uit de Griekse en Romeinse mythologie die gerelateerd zijn aan liefde en seks.

Hermaphroditus duikt op in verschillende Griekse en Romeinse kunstwerken. Zo zijn bij de archeologische vondsten in Pompeï (zie de foto bovenaan) en Herculaneum meerdere fresco’s gevonden van deze bijzondere god.

3. Febris: godin van de koorts

Febris is de Romeinse godin van de koorts. Ze kon koorts en malaria veroorzaken, of iemand juist beschermen tegen ziekte. In Rome stonden minstens drie tempels gewijd aan deze gevreesde godin. Wie koorts had, kon naar een van die heiligdommen reizen om Febris op te roepen met de spreuk Febris diva, Febris sancta, Febris magna (‘Goddelijke Febris, Heilige Febris, Grote Febris’) en haar te smeken om genezing.

4. Cura: maker van de mens

Hoe ontstond de eerste mens? In het oude Rome geloofde men dat dit het werk was van de Romeinse godin Cura. Volgens de mythe pakte Cura in gedachten verzonken wat klei van een rivierbedding en boetseerde daar een man van.

Toen Jupiter langskwam, vroeg Cura hem om haar creatie tot leven te wekken. Dat deed hij, maar meteen daarna ontstond er onenigheid over de naam die het nieuwe wezen zou krijgen. Na een discussie viel de keuze op homo (mens) – een verwijzing naar de humus (aarde) waaruit hij was gemaakt.

5. Laverna: godin van de dieven

Wie denkt dat Romeinse goden en godinnen altijd het beste met de mensheid voorhadden, heeft het mis. Ook dieven en valsspelers werden in de Romeinse mythologie vertegenwoordigd in het godenrijk. De godin Laverna beschermde eenieder die met snode plannen naar haar altaar kwam. Om deze godin van de dieven te vereren, kon men met de linkerhand een plengoffer brengen.

6. Mellona: honingzoete heilige

Volgens theoloog en filosoof Augustinus van Hippo bestond er een godin voor bijen, honing en imkerschap. Mellona, soms ook Mellonia genoemd, wordt omschreven als ‘een godin die belangrijk en machtig is betreffende bijen. Ze verstrekt en beschermt de zoetheid van honing’.

7. Cloacina: goddelijke toiletjuffrouw

Sommige Romeinse goden en godinnen werden geassocieerd met een alomvattend thema, terwijl andere een wel heel specifiek doel dienden. Cloacina behoort tot die laatste categorie. Zij is de Romeinse godin van de Cloaca Maxima, de hoofdtak van de riolering in het oude Rome. Deze godin werd vereerd in de tempel van Venus Cloacina, waarvan de resten op het Forum Romana te zien zijn, en werd afgebeeld op meerdere munten.

Nog niet uitgelezen? Schrijf je in voor de gratis nieuwsbrief van National Geographic en ontvang de favoriete verhalen van de redactie wekelijks in je mail.