Weinig archeologische vindplaatsen zijn zo intrigerend als Pompeï. De stad, die bij de uitbarsting van de Vesuvius in 79 n.C. bedolven raakte onder een laag vulkanisch materiaal, dient als een oud-Romeinse tijdcapsule.

Nog zo’n 25 procent van Pompeï ligt onder de grond en zal vanwege een verbod voorlopig niet worden uitgegraven. Toch is er aan ontdekkingen geen gebrek. Tijdens herstelwerkzaamheden worden regelmatig fascinerende objecten gevonden. Dit zijn zeven van de bijzonderste vondsten die in Pompeï zijn gedaan.

1. Slachtoffers van een tweede ramp

    We kennen Pompeï vooral als de stad die werd getroffen door een vulkaanuitbarsting, maar uit onderzoek blijkt dat nog een tweede natuurramp slachtoffers eiste. De vondst van twee skeletten wierp nieuw licht op de catastrofe die de inwoners van Pompeï trof in 79 n.C.

    Wat blijkt? De uitbarsting van de Vesuvius ging gepaard met een reeks hevige aardbevingen. Wie de giftige vulkanische gassen, de regen van gloeiende puindeeltjes of de verstikkende laag as had overleefd, liep dus alsnog het gevaar verpletterd te worden door een instortende muur.

    2. Bot van een giraffe

    De Romeinse elite genoot van een dieet vol exotische delicatessen. Dat blijkt uit een onderzoek naar tientallen winkels in de buurt van een stadspoort van Pompeï. Een afvoer van een van de restaurants bevatte restanten van geïmporteerde schaaldieren, zee-egels en het bot van een giraffe. Ook werden er specerijen en smaakmakers gevonden die van ver buiten het Romeinse Rijk kwamen, tot aan Indonesië.

    3. Rijtuig voor vrouwen

    Op de binnenplaats van een oud-Romeinse villa ten noorden van Pompeï is een pilentum gevonden. Deze koets met vier wielen werd gebruikt voor politieke en religieuze rituelen, en alleen door vrouwen. Priesteressen werden er bijvoorbeeld mee naar plechtigheden gebracht, of vrouwen uit rijke families reden in een pilentum naar huwelijksceremonies. Het exemplaar uit Pompeï is extra bijzonder omdat het zeer goed bewaard is gebleven en in gebruik was – vlak ernaast werden drie paarden gevonden, waarvan één was ingespannen.

    4. Verkoolde broden

    Meer dan dertig bakkerijen voorzagen de bewoners van Pompeï elke dag van vers brood. Uit opgravingen hebben archeologen kunnen opmaken hoe die broden eruitzagen. In een houtoven van een van de bakkerijen vonden onderzoekers 81 broden van het type panis quadratus. Dit ronde brood werd met inkepingen in acht gelijke stukken verdeeld. Op elke dag van de week werd in het oude Rome een ander type brood gebakken; dankzij de vondst van de broden weten we dat de uitbarsting van de Vesuvius plaatsvond op een woensdag.

    5. Graffiti uit de Oudheid

    Wie een tekst op een wc-deur krabbelt, neemt deel aan een eeuwenoude traditie. Ook op de muren van Pompeï werd heel wat geschreven, getekend en gekrast. In de oude-Romeinse stad zijn meer dan vijfduizend voorbeelden van ‘graffiti’ gevonden. Een populaire leus was bijvoorbeeld ‘Neroni Feliciter’ of ‘Lang leve Nero’, verwijzend naar de onder het volk geliefde keizer Nero. Een groot deel van de teksten bevat erotische of beledigende taal. Een paar van de bravere voorbeelden:

    ‘Wie niet in Venus gelooft, moet maar eens naar mijn vriendin kijken.’

    ‘Een bronzen vat is verdwenen uit de bar. Als je het terugbrengt, krijg je 65 sestertiën. Als je de dader noemt en wij het vat kunnen terughalen: 20 sestertiën.’

    ‘De man met wie ik dineer, is een barbaar.’

    6. Voorloper van de pizza

    De vondst van een fresco op een van de muren van Pompeï werd in 2023 wereldnieuws, omdat op de tweeduizend jaar oude schildering een voorloper van de pizza te zien zou zijn. Het platte brood is volgens experts op smaak gemaakt met kruiden of moretum, een smeerbare kruidenkaas die in het Romeinse Rijk werd gegeten. Naast het platte brood – dat misschien meer lijkt op een focaccia dan op een pizza – zijn onder meer een granaatappel, een dadel en een beker met wijn te zien.

    7. Pas op voor de hond

    Waakhonden zijn niets nieuws, dat blijkt uit een mozaïek gevonden in Pompeï. De afbeelding van een hond die zijn tanden ontbloot met de tekst ‘CAVE CANEM’ (‘pas op voor de hond’) doet denken aan de waarschuwingsbordjes en deurmatten die vandaag de dag nog steeds in omloop zijn.

    Nog niet uitgelezen? Schrijf je in voor de gratis nieuwsbrief van National Geographic en ontvang de favoriete verhalen van de redactie wekelijks in je mail.