Wie mooi wil zijn, moet pijn lijden: bijna duizend jaar lang was dit spreekwoord werkelijkheid in China. Om te voldoen aan het heersende schoonheidsideaal, werden de voeten van jonge meisjes uit gegoede kringen gebroken en ingebonden tot zogenoemde lotusvoetjes.
Dat was een zeer pijnlijke praktijk. De meisjes die dit lot ondergingen, raakten vaak blijvend invalide. Het inbinden werd in 1912 verboden, maar het zou nog jaren duren voordat de ingreep werkelijk niet meer werd uitgevoerd.
Het begin van een gruwelijke traditie
De oorsprong van de Chinese voetinbinding ligt waarschijnlijk rond de tiende eeuw, al zijn er ook bronnen waarin wordt vermeld dat het gebruik al in de Tang-dynastie (618-907) bestond. Wat vaststaat, is dat lotusvoetjes werden beschouwd als statussymbool voor rijke vrouwen die niet hoefden te werken, al zou de praktijk later ook worden toegepast bij vrouwen uit de middenstand.
Leestips: Opvallende modetrends door de eeuwen heen
Het werd een traditie die vrouwen moest helpen een geschikte partner te vinden en de mogelijkheid bood boven hun stand te trouwen. Schoonmoeders konden zelfs eisen dat de aanstaande verloofde van hun zoon lotusvoeten zou hebben, als teken dat ze een geschikte echtgenote zou zijn.
Leestip: Gehuwde vrouwen tot 1956 handelingsonbekwaam. Wat betekende dat?
Uit de lotusvoet sprak dat een vrouw onderdanig was, nooit klaagde en waarschijnlijk maagd was. Ze kon tenslotte moeilijk wegrennen voor een avontuurtje. Ook erotiseerden veel mannen de lotusvoet en werd het zelfs een fetisj. Sekswerkers namen de praktijk over om hun aantrekkingskracht te vergroten.
Het inbinden van de voeten
Moeders bonden de voeten van hun dochters in rond het derde en zesde levensjaar. Dat was een pijnlijke en traumatische ervaring. De vier kleine tenen werden met de hand onder de voetzool gebogen en met verband in deze onnatuurlijke positie gehouden. Uiteindelijk braken de teenbotjes, waarna ze door het inbinden niet meer aan elkaar konden groeien en blijvend misvormd raakten.
Leestip: In de Middeleeuwen was zwaarlijvigheid een teken van succes
Ook werd de voet korter gemaakt door het hielbeen naar de voetrug te buigen en de middenvoetsbeentjes naar boven te drukken, waardoor er een boog ontstond. Het verband werd regelmatig ververst en elke nieuwe verband werd nog strakker aangetrokken. Dit werd net zo vaak gedaan tot de lotusvoet was gecreëerd: een hoefachtige voet.
De ideale lotusvoet
Het doel waren lotusvoetjes van 10 centimeter lang, ook wel bekend als een ‘gouden lotusvoetje’. Iets grotere voeten werden ‘zilveren lotusvoeten’ genoemd en vanaf 12,5 centimeter sprak men van een ‘ijzeren lotusvoet’. Hoe groter, hoe onaantrekkelijker de vrouw werd gevonden.
De meisjes leerden op kleine geborduurde zijden schoentjes lopen zonder voorover te vallen, maar velen zouden hun hele leven hinder ondervinden van de verminking. Ze konden amper lopen en hadden veel hulp nodig. Ook bestond er een verhoogd risico op infecties, verlammingen, botnecrose en spierdystrofie.
Een einde van de lotusvoet
Er zijn verschillende pogingen gedaan om de lotusvoet te verbieden, vooral door de Mantsjoes in de zeventiende eeuw. Pas in de twintigste eeuw en door het toenemende contact met het Westen begon de praktijk af te nemen. Pas in 1912, na de oprichting van de Republiek China, werden lotusvoetjes bij wet verboden, maar in sommige plattelandsprovincies zou het nog decennialang duren voordat meisjes dit lot bespaard bleef.
Steun de missie van National Geographic en krijg onbeperkt toegang tot National Geographic Premium. Word nu lid!
