Victor Lustig staat bekend als een van de sluwste en beruchtste oplichters van de twintigste eeuw. Van al zijn listen wordt hij vandaag de dag het meest herinnerd om de verkoop van de Eiffeltoren aan een goedgelovige zakenman. Hij slaagde er zelfs in dit kunstje nog eens te herhalen. Hoe kreeg hij dit voor elkaar?

De dubbele identiteit van Victor Lustig

Wie in het begin van de twintigste eeuw door de straten van Parijs wandelde, kon zomaar een statig ogende man tegenkomen. Victor Lustig liep vaak rond in op maat gemaakte, dure pakken en trok zo de aandacht in de Franse hoofdstad.

Zijn strenge gelaat gaf de indruk van een norse en gesloten man, maar eenmaal in gesprek wist Lustig zijn gesprekspartner binnen een mum van tijd te imponeren. Hij had een bijna hypnotiserend charisma, en sprak daarbij vijf talen vloeiend. Alles gaf de impressie van een wereldwijze zakenman.

Leestip: Het mysterie van Percy Fawcett en de Verloren Stad Z in de Amazone

Dat was ook precies hoe Lustig hoopte dat hij over zou komen. In werkelijkheid was hij geen zakenman, maar een beroepsoplichter die zijn geld verdiende ten koste van anderen. Tegenwoordig is hij vooral bekend om één opmerkelijke daad: de verkoop van de Eiffeltoren.

De zwendel van de Eiffeltoren

Lustigs bekendste list begon in 1925. De Eiffeltoren stond op dat moment al meer dan dertig jaar in het hart van Parijs, maar door achterstallig onderhoud en roest werd het iconische monument steeds minder populair bij de Franse bevolking. Velen zagen liever dat de toren óf grondig werd opgeknapt, óf helemaal verwijderd.

Lustig rook zijn kans en ging meteen aan de slag. Hij wist documenten zo te vervalsen dat ze sprekend leken op officiële papieren van de Franse overheid, en stuurde deze naar enkele metaalhandelaren die in Parijs actief waren. Een kleine groep ging in op zijn uitnodiging voor een ontmoeting in een chic hotel, waar hij zich voordeed als ambtenaar van een Frans ministerie.

Leestip: De bijzondere geschiedenis van de Eiffeltoren

Volgens Lustig had het stadsbestuur van Parijs een besluit genomen: omdat onderhoud te veel geld en tijd zou kosten, moest de Eiffeltoren worden afgebroken. Het materiaal zou als oud ijzer verkocht worden, waarbij de uitgenodigde handelaren als eersten mochten bieden. Omdat dit besluit ongetwijfeld tot verontwaardiging onder de Parijse bevolking zou leiden, benadrukte Lustig dat er niets naar buiten mocht komen totdat alle details waren uitgewerkt.

Een makkelijk slachtoffer

Lustig was een sluwe man en wist precies hoe mensen in elkaar zaten. Zijn keuze voor een slachtoffer viel al snel op André Poisson: een onzekere zakenman die koste wat kost hogerop de Parijse zakenladder wilde klimmen.

Voor Poisson leek dit een enorme buitenkans. Hij was aanvankelijk volledig ingenomen door Lustigs verhaal, maar toch bekroop hem al snel een gevoel van argwaan. Hij maakte zich namelijk zorgen over de gehaaste en geheimzinnige manier waarop Lustig zich gedroeg.

Leestip: Dagboeken van tienerjongens uit de Sovjettijd geven uniek inkijkje in het leven van toen

Poisson besloot geen instemming te geven met de overeenkomst totdat hij zeker wist wat er achter die gespannen houding schuilging. Toen hij Lustig hiermee confronteerde, wist die zijn twijfels onmiddellijk weg te nemen: hij gedroeg zich zo geheimzinnig omdat hij, zo gaf hij aan, een corrupte ambtenaar was. Hij had de verkoop van de Eiffeltoren zelf opgezet, zonder dat de rest van zijn ministerie hiervan op de hoogte was.

Dit nam alle argwaan bij Poisson weg en hij ging akkoord. Lustig had echter nog een laatste verzoek: zijn ambtenarensalaris stelde nauwelijks iets voor vergeleken met wat een zakenman als Poisson verdiende. En deze buitenkans was toch wel iets extra’s waard? Poisson begreep dat Lustig om smeergeld vroeg en stemde in met een fors bedrag.

Lustigs tweede poging

Zodra het smeergeld binnen was, vluchtte Lustig naar Oostenrijk. Poisson kon hem met geen mogelijkheid meer bereiken en moest tot zijn grote schaamte erkennen dat hij was opgelicht. Zijn vernedering was zelfs zo groot dat hij geen aangifte durfde te doen bij de Franse politie, waardoor Lustig vrijuit ging.

Nog datzelfde jaar keerde Lustig terug naar Frankrijk, vastbesloten zijn Eiffeltorenlist te herhalen. Hij vond opnieuw een groep ijzerhandelaren die naar hem wilde luisteren, en een zakenman die zijn praatje geloofde.

Dit keer was Lustigs slachtoffer echter wél bereid naar de politie te stappen. Lustig wachtte zijn arrestatie niet af en vluchtte opnieuw – dit keer verder weg. In de Verenigde Staten vond hij een veilige plek om zich verborgen te houden. Zijn oplichtingspraktijken stopten echter niet: nog jarenlang zette hij zijn trucs voort onder de Amerikaanse bevolking.

Meer ontdekken? Krijg onbeperkt toegang tot National Geographic Premium en steun onze missie. Word vandaag nog lid!