De Eiffeltoren is een van de bekendste bezienswaardigheden van Frankrijk. Sinds de opening van het monument in 1889 hebben ruim driehonderd miljoen bezoekers het smeedijzeren bouwwerk bezocht. Maar waarom werd de Eiffeltoren eigenlijk gebouwd?

Het hoogste gebouw ter wereld

De Eiffeltoren werd tussen 1887 en 1889 gebouwd ter gelegenheid van de wereldtentoonstelling in Parijs. Het gemeentebestuur van de stad wilde dat jaar groots uitpakken, omdat toen ook het honderdjarige jubileum van het begin van de Franse Revolutie werd gevierd. De Eiffeltoren moest het hoogste bouwwerk te wereld worden, en zou als toegangspoort dienen voor het terrein waar de wereldtentoonstelling plaatsvond.

Arbeiders aan het werk bij de bouw van de Eiffeltoren Ze staan op de metalen liggers die deel uit maken van het bouwwerk
Arbeiders aan het werk bij de bouw van de Eiffeltoren. Ze staan op de metalen liggers die deel uitmaken van het bouwwerk.
Louis-Emile Durandelle, Musée d'Orsay, Parijs

De geschiedenis van de Eiffeltoren

De Eiffeltoren is genoemd naar de Franse ingenieur Gustave Eiffel. Maar eigenlijk waren het zijn twee medewerkers Émile Nouguier en Maurice Koechlin die de toren ontwierpen. Zij kwamen in 1884 op het idee om een grote metalen pyloon te bouwen, bestaande uit vier kolommen. De kolommen zouden aan de onderkant in een boogvorm met elkaar verbonden worden en aan de bovenkant in een punt samenkomen.

Aanvankelijk toonde Eiffel weinig interesse in het ontwerp, maar nadat architect Stephen Sauvestre allerlei decoratieve details aan de bouwtekeningen had toegevoegd, ging hij toch overstag. Op 18 september 1884 zette Eiffel samen met Koechlin en Nouguier zijn handtekening onder een patentaanvraag ‘voor een nieuwe installatie die de bouw van metalen pijlers en masten met een hoogte van meer dan driehonderd meter mogelijk maakt’.

Later zou Eiffel het patent van zijn medewerkers afkopen in ruil voor een deel van de opbrengst van het bouwwerk. In het definitieve ontwerp werden de overdadige ornamenten van Sauvestre weggelaten, waardoor de nadruk toch op de kale constructie kwam te liggen.

hier zie je de bouw van de eiffeltoren van 8 oktober 1887 tot en met 12 maart 1889
Hier zie je de bouw van de Eiffeltoren van 8 oktober 1887 tot en met 12 maart 1889.
Fotoreeks: René-Gabriel Ojéda/RMN-Grand Palais (Musée d'Orsay)

De Eiffeltoren is in recordtijd gebouwd

Oorspronkelijk had Eiffel gedacht dat de bouw van zijn toren een jaar in beslag zou nemen. In werkelijkheid duurde het proces meer dan twee keer zo lang. Toch was dat voor die tijd behoorlijk snel. Dat kwam omdat zeker 12.000 onderdelen van het bouwwerk al van te voren waren gemonteerd in een werkplaats net buiten Parijs. Zo kon al tijdens de bouw van de fundering aan de montage van de vier kolommen worden gewerkt. Bij de bouw waren zo’n driehonderd staalarbeiders en vijftig ingenieurs betrokken.

Daarnaast had Eiffel ruime ervaring met het bouwen van complexe, metalen constructies. Zo wist hij bijvoorbeeld dat hij het bouwwerk het beste uit smeedijzer kon laten optrekken. Dat materiaal is goed bestand tegen slechte weersomstandigheden en metaalmoeheid.

Na twee jaar, twee maanden en vijf dagen was het pronkstuk van Parijs af. De bouw van de Eiffeltoren heeft bijna acht miljoen Franse francs gekost. Dat is omgerekend zo’n 1,2 miljoen euro.

Zeven miljoen bezoekers per jaar

Op 31 maart 1889 werd de Eiffeltoren feestelijk ingehuldigd door het Parijse gemeentebestuur. Hoewel er tijdens de bouw veel kritiek op was geweest, werd de bezienswaardigheid algauw een groot succes. Oorspronkelijk was het de bedoeling dat de Eiffeltoren na vijf jaar weer zou worden afgebroken. Maar vanwege de grote populariteit is de ‘ijzeren dame’ altijd blijven staan. Jaarlijks trekt de Eiffeltoren nog altijd zo’n zeven miljoen bezoekers.