‘Eén voor allen en allen voor één,’ roepen de musketiers, terwijl ze hun degens kruisen. Het zijn D’Artagnan en de drie musketiers Athos, Porthos en Aramis, die in Alexandre Dumas’ klassieker De drie musketiers uit 1844 Frankrijk redden van kardinaal Richelieu, die een staatsgreep beraamt. Wat veel lezers niet weten, is dat het wereldberoemde verhaal is gebaseerd op historische personen en gebeurtenissen die werkelijk hebben plaatsgevonden.
Het personage D’Artagnan is afgeleid van het leven van Charles de Batz de Castelmore, een Franse edelman en musketier in het leger van Lodewijk XIV. Dumas stuit tijdens historisch onderzoek op Mémoires de M. d’Artagnan, een gefictionaliseerde biografie over De Batz de Castelmore, geschreven door Gatien de Sandras. Dumas gebruikt deze memoires als basis voor zijn klassieker De drie musketiers en de latere verhalen Twintig jaar later en De burggraaf van Bragelonne: tien jaar later.
D’Artagnan wordt musketier
In de jaren dertig van de zeventiende eeuw vertrekt De Batz de Castelmore naar Parijs om zich aan te sluiten bij de koninklijke musketiers. In Parijs neemt hij de naam van zijn moeder aan: D’Artagnan. Hij sluit aan bij de Gardes Françaises, een legereenheid van het Franse koningshuis. Hier dient hij enkele jaren, tot hij overgeplaatst wordt naar de elite-eenheid de koninklijke musketiers.
Leestip: Hoe zonnekoning Lodewijk XIV betrokken raakte bij Frankrijks grootste gifschandaal
Tijdens zijn verblijf in Parijs komt D’Artagnan in contact met kardinaal Mazarin, de Franse eerste minister in de regering van koning Lodewijk XIV. Gedurende La Fronde, de Franse burgeroorlogen halverwege de zeventiende eeuw, blijft D’Artagnan trouw aan Lodewijk XIV. Hij valt op door zijn inzet en wordt gepromoveerd tot kapitein van de Gardes Françaises, en later tot luitenant van de koninklijke musketiers.
Geheime missies voor de koning
Lodewijk maakt D’Artagnan verantwoordelijk voor de geheime missies, gevoelige staatszaken en spionage. Zo wordt D’Artagnan belast met het bewaken van Nicholas Fouquet, de Franse minister van Financiën. Fouquet wordt verdacht van grootschalige fraude. Omdat Lodewijk vreest is dat Fouquet zijn bewakers probeert om te kopen, vertrouwt hij alleen D’Artagnan de bewaking van de oud-minister toe.
Leestip: Pronken met pruiken: zo werd de coupe van Lodewijk XIV razend populair
D’Artagnan wordt ondertussen bevorderd tot luitenant-kapitein van de musketiers, met als enige superieur koning Lodewijk XIV zelf. Na een periode als gouverneur van Lille te hebben gediend, keert D’Artagnan terug naar het leger. In 1672 neemt hij deel aan de Frans-Nederlandse Oorlog (1672-1678).
Begraven in Maastricht?
In 1673 sneuvelt D’Artagnan tijdens de belegering van Maastricht. De koning schrijft vervolgens in een brief aan zijn vrouw Marie Thérèse: ‘Ik heb D’Artagnan verloren, in wie ik het volste vertrouwen had en die in alles goed was.’ Er is niet bekend waar D’Artagnan is begraven, al wordt er vermoed dat hij in de Sint-Pieter-en-Petruskerk in Wolder, een wijk van Maastricht, te ruste is gelegd.
Porthos, Aramis en Athos
Ook de drie musketiers uit het verhaal van Dumas zijn gebaseerd op echte personen. Isaac de Porthau (Porthos), Henri d’Aramitz (Aramis) en Armand d’Athos (Athos) zijn neven uit Béarn, die samen in het regiment musketiers van hun oom, de Comte de Troisville, dienen. Hoewel ze D’Artagnan wel kennen, is het niet bekend of de neven en D’Artagnan ook echt bevriend zijn geweest.
Uiteindelijk heeft Dumas drie boeken over de avonturen van D’Artagnan en zijn collega’s geschreven. In de afgelopen eeuwen zijn er vervolgens nog tientallen strips, films en games over de musketiers verschenen.
Meer ontdekken? Krijg onbeperkt toegang tot National Geographic Premium en steun onze missie. Word vandaag nog lid!
